İş Kazası Tazminat Davası Nedir?

İş kazası tazminat davası; işveren tarafından verilen bir iş sırasında işçinin, iş kazası sonucunda yaşadığı maddi ve manevi zararların karşılanması amacı ile açılan tazminat davası türüdür. İş kazası tazminatı işçi veya yakınları tarafından iş kazası sonucu tazminat işverenden alınabilmektedir.

İş Kazası Nedir?

İş kazası, kişinin çalışma hayatında Kanunda sayılan hallerden birinde meydana gelen ve sigortalıyı bedenen veya ruhen zarara uğramasına sebep olan olaydır. İşverene ait işyerinden veya işin yürütülmesi için işyeri dışında meydana gelen olaylar da iş kazasıdır.

İş Kazası Tazminat Davası

Bir işçinin, iş ilişkisi nedeniyle iş kazasına maruz kalması halinde, uğradığı zararlara karşılık işverene iş kazası tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır. İşçinin yaralanması halinde; maddi tazminat, geçici iş göremezlik tazminatı, daimi sakatlık halinde geçici iş göremezlik tazminatı ve manevi tazminat davası, işçinin ölümü halinde ise maddi tazminat ve destekten yoksun kalma tazminatı işverenden talep edilebilecektir.

İş kazası tazminat davasında, hem asıl işverene karşı açılabileceği gibi hem de taşeron (alt işveren) işverene karşı açılabilir.

İşçinin yalanması veya ölmesi halinde Cumhuriyet başsavcılığınca soruşturma açılıp Asliye Ceza Mahkemelerinde davalar açılmaktadır. Bu davalarda işveren ve ilgili yetkililer kusurları dahilinde cezalandırılmaktadır.

İş Kazası Tazminat Davası Nasıl Açılır?

Bir işçinin, iş ilişkisi nedeniyle iş kazasına maruz kalması halinde, uğradığı zararlara karşılık işverene dava açma hakkı bulunmaktadır. İşçinin yaralanması halinde; maddi tazminat, geçici iş göremezlik tazminatı, daimi sakatlık halinde geçici iş göremezlik tazminatı ve manevi tazminat davası, işçinin ölümü halinde ise maddi tazminat ve destekten yoksun kalma tazminatı işverenden talep edilebilecektir.

İş kazası tazminat davaları, hem asıl işverene karşı açılabileceği gibi hem de taşeron (alt işveren) işverene karşı açılabilir.

İşçinin yalanması veya ölmesi halinde Cumhuriyet başsavcılığınca soruşturma açılıp Asliye Ceza Mahkemelerinde davalar açılmaktadır. Bu davalarda işveren ve ilgili yetkililer kusurları dahilinde cezalandırılmaktadır.

İş Kazası Tazminat Davası İspat Şartları Nelerdir?

İş kazası tazminat davası bakımından özel olarak başka bir ispat yöntemi bulunmamaktadır. İş kazası nedeniyle tazminat davası her türlü delille ispatı mümkündür.

Ancak iş kazası davalarında göz önüne alınan deliller; iş kazası tespit tutanağı, sağlık raporları, iş kazası alanı veya araç fotoğrafları, epikriz raporları vb. hastane kayıtları, kaza görgü tanıklarının beyanları, işyeri kamera kayıtları, kolluk tutanakları, tanık beyanı, bilirkişi raporu, uzman görüşü raporu, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun olaya ilişkin kayıt ve evrakları, kesinleşmiş mahkeme kararları şeklindedir.

İş Kazası Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?

İş kazasının ölüm veya yaralanma ile neticelenmesi dava süresini etkileyebilmektedir. İş kazası tazminat davası süreçlerini etkileyen temel etken kusur ve maluliyet oranlarının tespiti için aldırılan bilirkişi raporlarıdır. Maluliyet durumunun tespiti için dosyanın adli tıp kurumuna gitmesi ve oranlarda yaşanan ihtilaflar ile kısa sürede yaşanan mevzuat ve içtihat değişiklikleri dava sürelerini uzatmaktadır. Davalar yaklaşık olarak 2-3 yıl sürebilmektedir.

İş kazasının tespitine dair dava açılması halinde, tazminat davalarının sonuçlanması çok daha uzun sürebilmektedir. Çünkü iş kazası tespit davası kesinleşmeden tazminat davasında karar verilmemek bekletici mesele yapılmaktadır. Bu şekilde açılan davalarda yargılama 5-6 yılı dahi geçebilmektedir.

İş Kazası Tazminat Davası Zamanaşımı

İş kazası sonucunda yaralanma veya ölümün meydana geldiği tarihten itibaren on yıl içerisinde iş kazası tazminat davası açılmalıdır. Şayet iş kazası nedeniyle bir ceza davası açılmış ve dava zamanaşımı süresi daha uzun ise ceza davasına dair zamanaşımı süresi uygulanır.

Örneğin orman işçisi olarak çalışan bir kişinin taksirle ölümü halinde bir ceza davası açılacaktır. Ceza davası zamanaşımı süresi 15 yıl olduğu için tazminat davasından zamanaşımı süresi de 15 yıl olarak uygulanacaktır.

İş Kazası Tazminat Davası Dava Açma Süresi

İş kazası sonucunda yaralanma veya ölümün meydana geldiği tarihten itibaren on yıl içerisinde iş kazası tazminat davası açılmalıdır. Şayet iş kazası nedeniyle bir ceza davası açılmış ve dava zamanaşımı süresi daha uzun ise ceza davasına dair zamanaşımı süresi uygulanır.

Örneğin orman işçisi olarak çalışan bir kişinin taksirle ölümü halinde bir ceza davası açılacaktır. Ceza davası zamanaşımı süresi 15 yıl olduğu için tazminat davasından zamanaşımı süresi de 15 yıl olarak uygulanacaktır.

İş Kazası Tazminat Davası Görevli Ve Yetkili Mahkeme

İş kazası tazminat davasında görevli mahkeme iş mahkemeleridir. Şayet davanın açılacağı yerde iş mahkemesi bulunmamakta ise iş mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemeleri yetkilidir.

İş Mahkemeleri Kanunu 6. maddesi gereğince bir iş kazası meydana gelmesi halinde dava açılacak yetkili mahkeme şu şekilde belirlenir:

– Davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi,

– Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

– İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

İşçi ile işveren arasına yukarıda sayılan yetki hallerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.

İş kazası ve meslek hastalığından doğan tazminat talepleri hakkında açılacak davalar, dava şartı arabuluculuğa tabi değildir. Bu nedenle doğrudan dava açılarak tazminat talep edilmesinde bir engel bulunmamaktadır.

İş Kazası Tazminat Davası Hangi Mahkemede Açılır?

İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davalarında görevli mahkeme iş mahkemeleridir. Şayet davanın açılacağı yerde iş mahkemesi bulunmamakta ise iş mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemeleri yetkilidir.

İş Mahkemeleri Kanunu 6. maddesi gereğince bir iş kazası meydana gelmesi halinde dava açılacak yetkili mahkeme şu şekilde belirlenir:

• Davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi,
• Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
• İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

İşçi ile işveren arasına yukarıda sayılan yetki hallerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.

İş kazası ve meslek hastalığından doğan tazminat talepleri hakkında açılacak davalar, dava şartı arabuluculuğa tabi değildir. Bu nedenle doğrudan dava açılarak tazminat talep edilmesinde bir engel bulunmamaktadır.

İş Kazası Nedeniyle Maddi Tazminat

İş kazası geçirerek bedenen veya ruhen zarara uğrayan kişi bu zararına karşılık tazminat elde etmek için dava açma hakkına sahiptir. Türk Borçlar Kanunu’nun 51 ve devası maddelerinde aslında bir haksız fiil olan iş kazalarında işçinin ve yakınlarının tazminat taleplerinin kapsamı düzenlenmiştir.

İş kazası sonucunda işçinin yaralanması halinde;

– Tedavi giderlerini,

– Yaralandığı süre zarfında çalışamadığı için mahrum kaldığı kazanç kaybını,

– Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplarını,

– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplarını,açacağı maddi tazminat davası ile talep edebilir.

İş kazası neticesinde işçinin ölmesi halinde işçinin mirasçıları;

– Cenaze giderlerini,

– Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplarını,

– Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıpları talep edebilirler.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanmaktadır. Bunun yanı sıra gelir bağlanan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmektedir.

İş Kazası Tazminat Davası Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

İş Kazası Tazminat Davası Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

İş kazası neticesinde işçinin ölmesi halinde, işçinin eşi, çocukları veya bakmakla yükümlü olduğu kimseler işçinin desteğinden yoksun kalacaklar ve maddi yönden kayba uğrayacaklardır. İş kazasında ölen işçinin hayatta iken destek verdiği kimselerin uğradıkları zarar dolayısıyla açacakları davaya destekten yoksun kalma davası denilmektedir.

Destekten yoksun kalma tazminat davasını, ölen işçinin yasal mirasçıları açabileceği gibi ölenden destek aldığını ispat edebilen herkes de açabilir. Yaralanan işçinin yakınlarının bu davaya açmaları mümkün değildir. Destekten yoksun kalma davası için tazminat talep edenler işçinin desteğine muhtaç olmalı ve ölen işçi hayattayken destek olacağı kişilere bakacak güçte olmalıdır.

İş Kazası Sebebiyle Ölüm Tazminatı

İş kazasının ölümle sonuçlanması halinde işçinin yakınlarının, sağlığında sağladığı maddi desteğin karşılığında alabilecekleri maddi kayıpları hesaplanır. Ölümlü iş kazalarında; işçinin yaşı, maaşı, kusur durumu, ölenin bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı, geride kalanların ve ölenin bakiye ömürleri, cenaze ve defin giderleri kriterine göre hesaplama yapılır.

İşçinin ölümü halinde geride kalanların bakiye ömürleri ile işçinin yaralanması halinde işçinin sürekli iş göremezlik tazminat hesabında TRH 2010 hesaplama formülü kullanılmaktadır.  Bakiye ömür hesabı Türkiye İstatistik Kurumunun yayınladığı tablolara göre yapılmaktadır.

Ölen işçinin bakmakla yükümlü olduğu kimseler; eşi, on sekiz yaşından küçük çocukları, yirmi beş yaşına kadar yüksek öğrenim gören reşit çocukları, anne ve babası, iddia eden tarafından ispat edilmek üzere destek olduğu üçünü kişilerdir.

İş kazasında ölüm halinde hesaplama; yaşı, maaşı, kusur oranı ve bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısına göre değişkenlik göstermektedir. Genç yaşta vefat eden veya bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı fazla olan olaylarda tazminat miktarı daha yüksek hesaplanmaktadır.

İş Kazası Nedeniyle Yakınların Tazminat Hakkı

İş kazası neticesinde işçinin ölmesi halinde işçinin yakınları ve mirasçıları;

– Cenaze giderlerini,

– Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplarını,

– Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıpları talep edebilirler.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanmaktadır. Bunun yanı sıra gelir bağlanan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmektedir.

İşçinin ölümü halinde yakınları elem ve ızdıraba maruz kalması nedeniyle manevi tazminat davası açabilir. Türk Borçlar Kanunu md. 56 gereğince olayın özelliklerini göz önünde tutarak bu kişilere uygun bir tazminat ödenmesi gerekmektedir.

Manevi tazminat miktarı önceden tespiti mümkün değildir. Kanun, manevi tazminatı belirleme yetkisini hakime bırakmıştır. Hakim, her olayın özelliklerine göre tarafların ekonomik durumu, kusur oranları, manevi zararın ağırlığı ve paranın alım gücünü takdir ederek karar vermektedir.

İş Kazası Davasında Manevi Tazminat

İş kazası sonucunda vücudunda yaralanma meydana gelmesi halinde işçi, ölüm halinde yakınları elem ve ızdıraba maruz kalması nedeniyle manevi tazminat davası açabilir. Türk Borçlar Kanunu md. 56 gereğince olayın özelliklerini göz önünde tutarak bu kişilere uygun bir tazminat ödenmesi gerekmektedir.

Manevi tazminat miktarı önceden tespiti mümkün değildir. Kanun, manevi tazminatı belirleme yetkisini hakime bırakmıştır. Hakim, her olayın özelliklerine göre tarafların ekonomik durumu, kusur oranları, manevi zararın ağırlığı ve paranın alım gücünü takdir ederek karar vermektedir.

İş Kazası Halinde Yapılması Gerekenler

Bir iş kazası meydana geldikten sonra ilk sağlık müdahale işlemleri yapıldıktan sonra işçi ve işverenin Kanundan kaynaklanan yükümlülükleri bulunmaktadır. Bunlar;

– İşyeri kaza raporu düzenlenerek, tutanağın iki şahit tarafından imzalanması gerekmektedir.

– İş kazası, bağlı bulunan Polis veya Jandarma kolluk birimlerine derhal bildirilir.

– İş kazası, 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmelidir. bu bildirim E-Devlet veya SGK interen sayfasından online yapılabilmektedir.

Kaza ile ilgili bildirim işyeri dışında gerçekleşse bile işveren tarafından yapılmalıdır. İşveren bildirimde bulunmamışsa işçi tarafından bildirim yapılmalıdır. Bildirim yapmayan işverenlerin cezai sorumluluğu bulunmaktadır.

İş Kazası Sayılan Haller Nelerdir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesine iş kazası sayılan haller şunlardır;

– Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada iş ile ilgili uğradığı her türlü zararlar,

– İşyeri dışında işçinin asıl işi olmasa bile işveren tarafından yürütülmekte olan işlerde,

– İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,

– Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

– Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaylardır.

İş Kazasında İşverenin Sorumluluğu ve İşçinin Yükümlülükleri

Bir iş kazası meydana geldikten sonra ilk sağlık müdahale işlemleri yapıldıktan sonra işçi ve işverenin Kanundan kaynaklanan yükümlülükleri bulunmaktadır. Bunlar;

– İşyeri kaza raporu düzenlenerek, tutanağın iki şahit tarafından imzalanması gerekmektedir.

– İş kazası, bağlı bulunan Polis veya Jandarma kolluk birimlerine derhal bildirilir.

– İş kazası, 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmelidir. bu bildirim E-Devlet veya SGK interen sayfasından online yapılabilmektedir.

Kaza ile ilgili bildirim işyeri dışında gerçekleşse bile işveren tarafından yapılmalıdır. İşveren bildirimde bulunmamışsa işçi tarafından bildirim yapılmalıdır. Bildirim yapmayan işverenlerin cezai sorumluluğu bulunmaktadır.

İş Kazası Bildirimi

Sigortalı işçinin, bir iş kazası geçirmesi halinde işveren, kolluk kuvvetlerine derhal SGK’ya ise üç iş günü içerisinde bildirim yapmalıdır. Geçici iş göremezlik ödeneği iş kazasının SGK’ya bildirildiği tarihten itibaren ödenir. İş kazası bildirimi yapmayan işverenler hakkında idari para cezası uygulanır. İş kazasının geç bildirilmesi halinde, bildirim tarihine kadar işleyen geçici iş göremezlik tazminatı işverenden tahsil edilir.

İş kazası işyerinden gerçekleşmemiş ya da işverenin hakimiyet alanı dışında gerçekleşmişse işveren kazayı öğrendiği tarihten itibaren SGK’ya bildirim yapmalıdır. İşverenin iş kazası bildirimi yapamaması halinde, işçinin daha fazla zarara uğramaması için kendisinin bildirimde bulunması gerekmektedir.

İş kazasının bildirildiği Sosyal Güvenlik Kurumu, meydana gelen olayın iş kazası olup olmadığını ve tarafların kusur durumlarını tespit eden bir inceleme raporu düzenler. Şayet meydana gelen olay, SGK tarafından iş kazası olarak nitelendirilmezse işçinin iş kazasının tespiti davası açması gerekir.

İş Kazası Bildirim Süresi

Sigortalı işçinin, bir iş kazası geçirmesi halinde işveren, kolluk kuvvetlerine derhal SGK’ya ise üç iş günü içerisinde bildirim yapmalıdır. Geçici iş göremezlik ödeneği iş kazasının SGK’ya bildirildiği tarihten itibaren ödenir. İş kazası bildirimi yapmayan işverenler hakkında idari para cezası uygulanır. İş kazasının geç bildirilmesi halinde, bildirim tarihine kadar işleyen geçici iş göremezlik tazminatı işverenden tahsil edilir.

İş kazası işyerinden gerçekleşmemiş ya da işverenin hakimiyet alanı dışında gerçekleşmişse işveren kazayı öğrendiği tarihten itibaren SGK’ya bildirim yapmalıdır. İşverenin iş kazası bildirimi yapamaması halinde, işçinin daha fazla zarara uğramaması için kendisinin bildirimde bulunması gerekmektedir.

İş kazasının bildirildiği Sosyal Güvenlik Kurumu, meydana gelen olayın iş kazası olup olmadığını ve tarafların kusur durumlarını tespit eden bir inceleme raporu düzenler. Şayet meydana gelen olay, SGK tarafından iş kazası olarak nitelendirilmezse işçinin iş kazasının tespiti davası açması gerekir.

İş Kazasının Tespiti

İşveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna iş kazası bildirimi yapılmamış veya yapılan bildirim sonunda meydana gelen olayın iş kazası olarak nitelenmemesi halinde işçinin iş kazasının tespiti davası açması gerekir. Bunun yanı sıra SGK tarafından iş kazası olduğu tespit edilen olaylarda, işveren tarafından olayın iş kazası olmadığının tespiti davası açmasının önünde bir engel yoktur.

İş kazasının tespiti davası işveren ve Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı İş Mahkemelerinde açılır. İş kazasında zarar gören ölmüşse, ölenin yakınlarının iş kazasını tespit davası açmaya hakkı vardır.

Bir işçinin yaralanması veya vefatına sebep olan kazalarda, olayın iş kazası olarak tespitinin işçi ve yakınları için çok önemli sonuçlara yol açmaktadır. Olayın iş kazası olarak tespit edilmemesi halinde işçi veya yakınlarının;  maddi tazminat, manevi tazminat, geçici ve sürekli işgöremezlik tazminatı, Destek yoksun kalma tazminatı talep etmesi mümkün olmamaktadır.

İş kazasının tespiti davalarında kaza tarihinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

İş Kazasının Tespiti Davası

İşveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna iş kazası bildirimi yapılmamış veya yapılan bildirim sonunda meydana gelen olayın iş kazası olarak nitelenmemesi halinde işçinin iş kazasının tespiti davası açması gerektiği ifade etmiştik. Bunun yanı sıra SGK tarafından iş kazası olduğu tespit edilen olaylarda, işveren tarafından olayın iş kazası olmadığının tespiti davası açmasının önünde bir engel yoktur.

İş kazasının tespiti davası işveren ve Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı İş Mahkemelerinde açılır. İş kazasında zarar gören ölmüşse, ölenin yakınlarının iş kazasını tespit davası açmaya hakkı vardır.

Bir işçinin yaralanması veya vefatına sebep olan kazalarda, olayın iş kazası olarak tespitinin işçi ve yakınları için çok önemli sonuçlara yol açmaktadır. Olayın iş kazası olarak tespit edilmemesi halinde işçi veya yakınlarının;  maddi tazminat, manevi tazminat, geçici ve sürekli işgöremezlik tazminatı, Destek yoksun kalma tazminatı talep etmesi mümkün olmamaktadır.

İş kazasının tespiti davalarında kaza tarihinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

İş Kazası Tutanağı Nasıl Tutulmalıdır?

İş kazası meydana geldikten sonra yapılması gereken ilk iş, iş kazası tutanağı tanzim edilmesidir. İş kazası tutanağı tutulurken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir;

*Kaza geçiren işçinin kimlik bilgileri detaylı bir şekilde doldurulmalı,

*Çalışanın görevi, görev yaptığı birim, sicil numarası ve işe başlama tarihi yazılmalı,

*Kaza tarih ve saati, kaza günü işbaşı saati, kaza tarihindeki işçi sayısı yazılmalı,

*Kazanın nasıl meydana geldiği, kaza görgü tanıklarının beyanları ayrıntılı bir şekilde anlatılmalıdır.

*İş kazası anında işyeri hekimi tarafından müdahale edilip edilmediği, işçide uzuv kaybı olup olmadığı yazılmalıdır.

*İş kazası meydana gelen yer veya araç ile iş kazası ile bağlantılı tüm alanların fotoğrafları çekilip tutanağa ek yapılmalıdır.

İş Kazasında SGK Ve Arabuluculuk

Bir iş kazasının meydana gelmesi halinde üç iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yapılması gerektiğini belirtmiştik. İş kazalarında Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılacak işlemler çok önemlidir. Bir olayın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından iş kazası olarak nitelenmemesi halinde, işçi bu iş kazasından dolayı tazminat elde etmesi mümkün olmaz.

İş kazası olarak tespit edilen olaylarda, işçinin yaralanması dolayısıyla çalışamadığı günler dair geçici iş göremezlik ödeneği Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmaktadır.

İşçilik alacakları ve işe iade davaları dava şartı olarak arabuluculuğa tabi olmasına karşın iş kazası tazminatı ve iş kazasının tespiti davaları arabuluculuğa tabi değildir. Bu nedenle doğrudan dava açılması mümkündür. Buna karşın işçinin dava açmadan önce ihtiyari olarak arabulucu yoluna başvurması önünde yasal bir engel bulunmamaktadır.

İş Kazası Ceza Davası

İş kazası meydana geldiği hallerde derhal kolluk kuvvetlerine bildirim yapılması gerekmektedir. Cumhuriyet Başsavcısı, bildirim üzerine soruşturma yapılmasına karar verir. İş kazası sonucunda ölüm olması halinde Cumhuriyet Savcısı olay yerinde bizzat inceleme yaparak soruşturma yapar.

Soruşturma aşamasında iş kazasının yaralanmalı veya ölümlü oluşuna göre taksirle yaralama veya taksirle öldürme suçlarından işlem yapılır. Şüpheli veya şüphelilerin tespiti için soruşturma aşamasında keşif ve bilirkişi incelemesi yapılabilmektedir.

İş kazalarında işveren yanında; işveren vekilleri, iş güvenlik uzmanı veya işyeri hekiminin duruma göre cezai sorumluluğu doğabilmektedir. Yürütülen soruşturma sonucunda bir ceza davası açılması halinde; taksirli yaralama halinde 3 ay 1 yıla kadar, taksirle öldürme suçunda 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir. Şayet iş kazası birden fazla kişinin ölümüne veya birinin ölümü birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuşsa 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir.

İş Kazası Sonucunda Ceza Davası Süresi

İş kazası meydana geldiği hallerde derhal kolluk kuvvetlerine bildirim yapılması gerekmektedir. Cumhuriyet Başsavcısı, bildirim üzerine soruşturma yapılmasına karar verir. İş kazası sonucunda ölüm olması halinde Cumhuriyet Savcısı olay yerinde bizzat inceleme yaparak soruşturma yapar.

Soruşturma aşamasında iş kazasının yaralanmalı veya ölümlü oluşuna göre taksirle yaralama veya taksirle öldürme suçlarından işlem yapılır. Şüpheli veya şüphelilerin tespiti için soruşturma aşamasında keşif ve bilirkişi incelemesi yapılabilmektedir.

İş kazalarında işveren yanında; işveren vekilleri, iş güvenlik uzmanı veya işyeri hekiminin duruma göre cezai sorumluluğu doğabilmektedir. Yürütülen soruşturma sonucunda bir ceza davası açılması halinde; taksirli yaralama halinde 3 ay 1 yıla kadar, taksirle öldürme suçunda 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir. Şayet iş kazası birden fazla kişinin ölümüne veya birinin ölümü birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuşsa 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir.

İş Kazası Tazminat Hesaplama Nasıl Yapılır?

İş kazası tazminat hesaplaması işçinin yaralanması veya ölümüne göre farklı hesap edilmektedir. Öncelikle iş kazasının meydana gelmesinde her halde kusur durumunu tespit eden bilirkişi incelemesi yapılmaktadır. Kazanın meydana gelmesinde işçinin kusuru bulunması halinde hak edeceği tazminat miktarı kusur oranı üzerinden hesap edilerek ödenir.

Kusur durumu tespit edildikten sonra işçinin yalanması halinde maluliyet durumun tespiti için ayrıca bir bilirkişi incelemesi daha yapılmaktadır.

İş kazasının yalanma ile neticelenmesi halinde maddi tazminat hesabında; işçinin iyileşmesi sürecinde aldığı maaşa göre mahrum kaldığı kazançları, işçinin aktif ve pasif yaş dönemleri ve maluliyeti göz önüne alınarak sürekli iş göremezlik tazminatı, iyileşme süreci ile devam eden süreçte yapılan sağlık harcamaları göz önüne alınır.

İş kazasının ölümle sonuçlanması halinde işçinin yakınlarının, sağlığında sağladığı maddi desteğin karşılığında alabilecekleri maddi kayıpları hesaplanır. Ölümlü iş kazalarında; işçinin yaşı, maaşı, kusur durumu, ölenin bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı, geride kalanların ve ölenin bakiye ömürleri, cenaze ve defin giderleri kriterine göre hesaplama yapılır.

İşçinin ölümü halinde geride kalanların bakiye ömürleri ile işçinin yaralanması halinde işçinin sürekli iş göremezlik tazminat hesabında TRH 2010 hesaplama formülü kullanılmaktadır.  Bakiye ömür hesabı Türkiye İstatistik Kurumunun yayınladığı tablolara göre yapılmaktadır.

Ölen işçinin bakmakla yükümlü olduğu kimseler; eşi, on sekiz yaşından küçük çocukları, yirmi beş yaşına kadar yüksek öğrenim gören reşit çocukları, anne ve babası, iddia eden tarafından ispat edilmek üzere destek olduğu üçünü kişilerdir.

İş kazasında ölüm halinde hesaplama; yaşı, maaşı, kusur oranı ve bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısına göre değişkenlik göstermektedir. Genç yaşta vefat eden veya bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı fazla olan olaylarda tazminat miktarı daha yüksek hesaplanmaktadır.

İş Kazası Davasında Tazminatın Belirlenmesi

İş kazası tazminat hesaplaması işçinin yaralanması veya ölümüne göre farklı hesap edilmektedir. Öncelikle iş kazasının meydana gelmesinde her halde kusur durumunu tespit eden bilirkişi incelemesi yapılmaktadır. Kazanın meydana gelmesinde işçinin kusuru bulunması halinde hak edeceği tazminat miktarı kusur oranı üzerinden hesap edilerek ödenir.

Kusur durumu tespit edildikten sonra işçinin yaralanması halinde maluliyet durumun tespiti için ayrıca bir bilirkişi incelemesi daha yapılmaktadır.

İş kazasının yaralanma ile neticelenmesi halinde maddi tazminat hesabında; işçinin iyileşmesi sürecinde aldığı maaşa göre mahrum kaldığı kazançları, işçinin aktif ve pasif yaş dönemleri ve maluliyeti göz önüne alınarak sürekli iş göremezlik tazminatı, iyileşme süreci ile devam eden süreçte yapılan sağlık harcamaları göz önüne alınır.

Kurumca Bağlanan Gelirlerin Maddi Tazminattan Mahsup Edilmesi

Bir iş kazası meydana geldiğinde, olayın iş kazası olarak nitelendirilmesi halinde işçinin maddi ve manevi tazminata hak kazandığını ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumundan bazı ödemelere hak kazandığını belirtmiştik. İş kazasından kaynaklanan tazminat davaları niteliği itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmayan zararların tahsiline ilişkindir.

İş kazası soncunda yaralanan işçiye maluliyet ödemesi, vefat eden işçinin yakınına ise Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından düzenli gelir bağlanır. İş kazasına dair tazminat davası açılması halinde Kurum tarafından yapılan ödemeler, hesaplanan tazminattan belli oranda mahsup edilir.

Geçici İş Göremezlik Tazminatı

Sigortalı bir işçinin iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına yakalanması halinde işçinin çalışamadığı süre için kendisine ödenen paraya geçici iş göremezlik tazminatı denir. Çalışılamayan bu süre  yetkili doktor tarafından düzenlenen sağlık raporu ile Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkililerince tespit edilir. Geçici iş göremezlik ödemeleri, SGK tarafından yapılmaktadır.

İş kazası halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği;

– Yatarak tedavilerde günlük kazancın yarısını,

– Ayakta tedavilerde ise günlük kazancın üçte ikisidir.

Sürekli İş Göremezlik Tazminatı

İş kazası geçiren işçinin tedavi sonucu tamamen iyileşmemesi halinde sürekli iş göremezlik tazminatı alma hakkı bulunmaktadır. İş kazası sonucunda sakat kalan, vücudu eski fonksiyonuna dönmeyen işçinin bir ömür boyunca mahrumiyet yaşayacağı bu bedensel zararı için işverene karşı dava açması gerekmektedir.

İş kazası geçiren işçi Adli Tıp Kurumuna veya yetkili sağlık kurullarına sevk edilerek sağlık raporları alınmakta maluliyet durumları tespit edilmektedir. Sürekli iş göremezlik tazminat miktarı; işçi ve işverenin kusur oranları, maluliyet oranı ve sakat kalan işçinin yaşı ve aylık geliri göz önüne alınarak belirlenmektedir.

İş Kazası Neticesinde SGK Tarafından Açılacak Rücu Davaları

Rücu davası, bir iş kazası veya meslek hastalığı meydana gelmesinde kusuru bulunanlara Sosyal Güvenlik Kurumunca dava açılmasıdır. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince rücu davası açılabilecek haller şunlardır;

– İş kazası, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse,

– İşveren, işçinin iş kazası geçirmesinden sonra iş kazasını kuruma yasal süre içinde bildirmemişse,

– Çalışma mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde, böyle bir rapora dayanılmaksızın veya işçinin sağlık raporuna aykırı olarak bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılmış ya da bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması sonucu hastalık meydana gelmişse,

– İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse,

– Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemişse.

Rücu davası kusur durumuna göre işverene, alt işveren ve işveren vekiline veya üçüncü kişilere karşı açılmaktadır.

İş kazası; kamu görevlileri, er ve erbaşlar ile kamu idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişilerin görevlerinin gereği olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan gelirler için rücu edilmez.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, Sosyal Güvenlik Kurumunca hak sahiplerine bağlanacak gelir ve verilecek ödenekler için, iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine veya iş kazası sonucu ölen kusurlu sigortalının hak sahiplerine, rüvcu davası açılmaz. Ödenen paraların iadesi istenmez.

Kurum tarafından açılacak davada zamanaşımı süresi on yıldır. Bu süre gelir ve aylıklar için kurum tarafından onay, masraf ve ödemeler için işlem tarihinden itibaren başlamaktadır.

Devlet Memurunun İş Kazası Geçirmesi

657 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan devlet memurlarının geçirmiş olduğu iş kazası ve meslek hastalıklarının Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmekte olup, bildirilmediği takdirde idari para cezası uygulanacaktır.

Devlet memurlarının iş kazası hallerinin bildirimi amirleri tarafından yapılmalıdır. Amirler iş kazasını; kolluk kuvvetlerine derhal ve SGK’ ya 3 iş günü içerisinde bildirmesi zorunludur.

İş Kazalarına İlişkin Tazminat Davalarında Faiz Ve Faiz Başlangıç Tarihi

İş kazaları niteliği gereği haksız fiildir. İşçinin uğradığı zararın tam anlamıyla tazmin edilebilmesi ve zararının eksiksiz ödenmiş sayılabilmesi için faizin kaza tarihinden itibaren hesaplanması gerekir. Nitekim Yargıtay kararlarına göre  iş kazası için açılacak maddi tazminat davalarında faiz tarihi olay tarihinden itibaren hesap edilmektedir.

İş Kazası Tazminat Davası Yargıtay Kararları

İş kazası tazminat davasına ilişkin birçok emsal nitelikte karar bulunmaktadır. Emsal nitelikte sayılan kararın biri Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’ne aittir. 2017/952 sayılı kararı:

‘Davacı, iş kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; iş kazasının 28.08.2012 tarihinde meydana geldiği, davacı sigortalının ilk tespit edilen iş kazası maluliyet oranı tespiti %0 olduğu, Zonguldak 3. İş Mahkemesine ait 2013/572 Esas sayılı ve Zonguldak 2. İş Mahkemesine ait 2014/441 Esas sayılı dava dosyalarında 28.08.2012 tarihli iş kazasına bağlı %0 maluliyete ilişkin maddi ve manevi tazminat taleplerinde bulunulduğu, her iki dosyada da mahkemelerce hüküm altına alınan maddi ve manevi tazminatların davalıdan tahsiline karar verildiği ve anılan kararların miktar itibariyle kesin nitelikte oldukları, kurumun 26.08.2015 tarihli kararında davacının maluliyetinin artma kaydıyla %3,30 olarak tespit edildiği anlaşılmaktadır.

Dava şartları, mahkemenin davanın esası hakkında yargılamada bulunabilmesi için gerekli olan şartlardır. Kesin hüküm bulunmaması da bir dava şartıdır. Dava konusu uyuşmazlık hakkında kesin hüküm bulunuyorsa, aynı konuda, aynı taraflar arasında ve aynı dava sebebine dayanılarak yeni bir dava açılamaz. Açılırsa, kesin hükümden dolayı reddedilir.

Somut olayda, Zonguldak 3. İş Mahkemesine ait 2013/572 Esas sayılı ve Zonguldak 2. İş Mahkemesine ait 2014/441 Esas sayılı sayılı dava dosyalarında davacının maluliyet oranı tartışılarak kesinleşmiştir, maluliyet oranında artma kabul edilemez. Bu nedenle fark maluliyet nedeniyle açılan eldeki davanın kesin hüküm nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır’ şeklindedir.

4857 sayılı İş Kanunu’na ulaşabilmek için bırakacağımız linki kullanabilirsiniz.

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4857.pdf.

Sıkça Sorulan Sorular