Bilişim Suçları Nelerdir?

Bilişim suçları, Türk hukukunda doğrudan bu ad altında tanımlanmış bir suç grubu olmamakla birlikte, bilişim sistemlerinin araç veya hedef olarak kullanıldığı suçları kapsayan geniş bir alandır. Bu suçlar, bilgisayar ağları, internet, banka sistemleri veya dijital cihazlar aracılığıyla işlenir.

Türk Ceza Kanunu’nda “Bilişim Alanında Suçlar” başlığı altında, 243–245/A. maddeler arasında düzenlenmiştir. Bu maddelerde;

• Bilişim sistemlerine girme,
• Verileri bozma, silme veya değiştirme,
• Banka kartlarıyla yapılan dolandırıcılık,
• Yasak cihaz ve programların kullanımı
  gibi eylemler cezai yaptırıma bağlanmıştır.

Ancak bilişim suçları yalnızca bu maddelerle sınırlı değildir. Günümüzde pek çok farklı suç türü, bilişim sistemleri aracılığıyla işlenmekte ve “bilişim suçu” kapsamında değerlendirilmektedir.

Örneğin:

• Sosyal medya üzerinden hakaret,
• Kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde elde edilmesi,
• Dijital dolandırıcılık,
• İnternet üzerinden tehdit ve şantaj gibi eylemler,
  bilişim araçları kullanılarak işlenen suçlardır.

Bunun yanı sıra TCK’nın 142. ve 158. maddelerinde düzenlenen “bilişim yoluyla hırsızlık” ve “bilişim yoluyla dolandırıcılık” da sık rastlanan suç tiplerindendir.

Bilişim Suçları Hangi Kanunla Düzenlenir?

Bilişim suçlarına ilişkin temel düzenleme 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) içindedir. Ancak konu sadece TCK ile sınırlı değildir.

Bu alanda ayrıca şu özel kanunlar da uygulanır:

• 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Hakkında Kanun
• 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu
• 7258 sayılı Bahis ve Oyunları Düzenleme Kanunu
• 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun

5651 sayılı Kanun, özellikle internet ortamında işlenen suçlara ilişkin erişim engelleme, içerik kaldırma ve trafik verisi takibi gibi koruyucu tedbirleri düzenler.

İnternette İşlenen Bilişim Suçlarına Örnekler

Bilişim suçları, doğrudan bilişim sistemlerine yönelik veya bilişim araçlarıyla işlenen suçlar olarak ikiye ayrılır.

Doğrudan Bilişim Sistemlerine Yönelik Suçlar

• Bilişim sistemlerine izinsiz girme veya sistemde kalmaya devam etme,
• Verileri bozma, yok etme veya değiştirme,
• Kamu kurumlarına veya özel şirketlerin veri tabanlarına sızma,
• Bilgi sistemlerinde kayıtlı kişisel verileri hukuka aykırı şekilde elde etme veya paylaşma,
• Bir bilişim sisteminin işleyişini bozma veya engelleme,
• Banka veya kamu kurumlarına ait sistemlerdeki verileri değiştirerek çıkar sağlama,
• Sahte banka veya kredi kartı üretme, satma, kullanma,
• Bilişim suçlarının işlenmesi için özel yazılım, cihaz veya şifre üretme ve satma.

Bilişim Araçlarıyla İşlenen Suçlar

• Sosyal medya üzerinden hakaret, tehdit, şantaj veya itibar suikasti,
• Kredi kartı dolandırıcılığı ve e-posta üzerinden phishing (oltalama),
• Kimlik hırsızlığı ve kişisel verilerin izinsiz kullanımı,
• Online bahis ve yasa dışı kumar faaliyetleri,
• Siber hırsızlık (finansal veri çalma, kurumsal veri sızdırma),
• Sosyal medya üzerinden dolandırıcılık veya sahte yatırım vaatleri,
• Bilişim sistemleri aracılığıyla suç işlemeye tahrik, terör propagandası veya müstehcen yayın.

Bu suçların tamamı, bilişim altyapısını araç olarak kullandığı için cezai sorumluluk doğurur.

Bilişim Suçu Cezaları

Not: Suçun niteliğine göre ayrıca güvenlik tedbirleri, adli kontrol ve malvarlığına el koyma gibi ek önlemler uygulanabilir.

Bilişim Suçlarında Şikayet Süresi

Bazı bilişim suçları takibi şikayete bağlı suçlardır. Bu durumda mağdurun şikayeti olmadan soruşturma başlatılamaz.

• Şikayet süresi 6 aydır.
• Süre, mağdurun suçun işlendiğini ve failin kim olduğunu öğrendiği günden itibaren başlar.
• Şikayet yapılmazsa savcılık re’sen soruşturma açamaz.

Örneğin; hakaret, özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin paylaşılması gibi suçlarda genellikle şikayet koşulu aranır.

Bilişim Suçları Hangi Mahkemede Görülür?

Bilişim suçlarına ilişkin davalarda görevli mahkeme, suçun türüne göre belirlenir:

• 5 yıla kadar hapis cezası gerektiren suçlar → Asliye Ceza Mahkemesi
• Nitelikli dolandırıcılık, örgütlü suç veya yüksek cezalı bilişim suçu → Ağır Ceza Mahkemesi

Yargılama, suçun işlendiği yer mahkemesinde yapılır. Ancak siber suçlar genellikle birden fazla ili etkilediği için, yetkili mahkeme failin veya mağdurun ikamet yeri de olabilmektedir.

Bilişim Suçlarında Mağdurlar Nereye Başvurmalı?

Mağdur, suçun işlendiği an veya fark ettiği anda Cumhuriyet Başsavcılığına veya Emniyet Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü’ne başvurabilir.

Başvuru yolları:

1. En yakın Polis Merkezi veya Jandarma Komutanlığı,
2. Doğrudan Cumhuriyet Savcılığı,
3. E-Devlet veya CİMER üzerinden elektronik başvuru,
4. Yurt dışında bulunan Türk vatandaşları için Konsolosluklar aracılığıyla bildirim.

Bilişim suçları teknik inceleme gerektirdiği için, özellikle Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı veya İl Emniyet Müdürlükleri Siber Şubeleri en yetkin mercilerdir.