İş kazası; çalışanın işin yürütümü sırasında, işyerinde veya işverenin görevli kıldığı süre ve yerlerde maruz kaldığı, bedensel ya da ruhsal zarara yol açan olaydır. Bu olaydan doğan zararın giderilmesi, kusur–zarar–illiyet bağının ortaya konulmasıyla açılan tazminat davasının konusunu oluşturur; maddi tazminat (geçici/sürekli iş göremezlik, kazanç kaybı, tedavi ve bakım giderleri) ile manevi tazminat talepleri aynı dosyada ileri sürülür. Trafik unsuru bulunan kazalarda işleten ve sigorta şirketi; iş organizasyonu kaynaklı hallerde işveren hukuken sorumlu tutulur.
Çözüm Hukuk Bürosu, iş kazasının tespiti, delil ve bilirkişi yönetimi, aktüeryal hesap, sigorta başvurusu, tazminat davası ve istinaf–temyiz süreçlerinde müvekkillerine kapsamlı temsil ve danışmanlık hizmeti sunar.
İş Kazası Nedir? Hangi Haller İş Kazası Sayılır?
İş kazası; çalışanın işin yürütümü sırasında veya işverenin otoritesi altında bulunduğu zaman ve yerlerde, ani ve dış bir olay sonucu beden ya da ruh sağlığının bozulmasına yol açan olaydır.
- İşyerinde çalışma sırasında meydana gelen olaylar
- İşveren tarafından görevlendirme nedeniyle dışarıda gerçekleşen olaylar
- İşe gidiş–gelişin işverence sağlandığı servis sırasında yaşanan olaylar
- Mesai içinde ihtiyaç molası, yemekhane, soyunma–dinlenme alanlarında olan olaylar
- İşin yürütümüyle bağlantılı eğitim, saha ziyareti, sevk ve talimatlı yolculuklardaki olaylar
- Uzaktan/evden çalışmada işin ifası sırasında ortaya çıkan olaylar
- Kurye/şoför gibi hareketli görevlerde teslimat veya güzergâh üzerindeki olaylar
Bu kapsam, olayın iş ile illiyeti kurulduğunda uygulanır; illiyetin tespiti için olay tutanağı, tanık beyanları, kamera/GPS verileri ve sağlık kayıtları esas alınır.
İş Kazası Tazminat Davası Nedir?
İş kazası tazminat davası, işin yürütümüyle illiyetli bir olay nedeniyle meydana gelen bedensel veya ruhsal zararın, hukuki sorumluluk ilkelerine göre parasal olarak giderilmesini amaçlayan özel hukuk davasıdır.
Davanın konusu; kazanç kaybı, geçici veya sürekli iş göremezlikten doğan zararlar, tedavi–bakım giderleri ve somut olayın özelliklerine göre manevi zararların karşılanmasıdır. Hesap ve değerlendirme, tıbbi bulgular ile aktüeryal yöntemlere dayalı olarak yapılır ve hüküm, somut zararın parasal karşılığı üzerinden kurulur.
Tazminat Davasının Şartları Nelerdir?
- İş kazası olgusunun varlığı ve olayla işin yürütümü arasında illiyet
- Hukuka aykırılık (iş sağlığı-güvenliği yükümlülüklerinin ihlali vb.)
- Kusur veya sorumluluk sebebi (özen borcunun ihlali, organizasyon kusuru, tehlike sorumluluğu)
- Zararın varlığı ve hesaplanabilirliği (geçici/sürekli iş göremezlik, kazanç kaybı, tedavi-bakım giderleri)
- Nedensellik bağı (kusurlu eylem ile zarar arasında doğrudan bağlantı)
- İspat ve delillerin sunumu (olay tutanağı, tanık, kamera/GPS, sağlık/epikriz, iş göremezlik raporları, bordro-gerçek ücret verisi)
- Bilirkişi/uzman incelemesi (kusur, illiyet ve aktüeryal hesap tespiti)
İş Kazası Tazminat Davası Nasıl Açılır?
İş kazası tazminat davası, sıralı ve belgeli bir süreçtir. Önce SGK ayağı tamamlanır: iş kazası bildirimi yapılır, soruşturma ve sağlık kurulu süreciyle iş gücü kaybı oranı tespit edilir ve mümkünse kusur raporu temin edilir. Ardından tazminat davası, somut zarar kalemleri hesaplanarak UYAP üzerinden açılır.
Adım adım süreç aşağıdaki şekilde ilerler:
- SGK bildirimi ve kayıtların toplanması
- Sağlık kurulu/iş göremezlik oranı tespiti (tercihen %10 ve üzeri)
- Olay tutanağı, tanık, kamera/GPS, epikriz ve ücret belgelerinin dosyalanması
- Kusur–illiyet için teknik bilirkişi raporlarının temini
- Ön aktüeryal hesapla talep kalemlerinin belirlenmesi
- Dava dilekçesinin hazırlanması ve UYAP’ta açılış (harç–gider avansı)
- Yargılamada bilirkişi incelemesi ve delil–itiraz yönetimi
Peki tüm bu süreçte profesyonel destek neden gerekir? Yanlış sıralama veya eksik belge, mahkemenin önce “iş kazası tespiti” ya da ek kusur/sağlık kurulu incelemesi istemesine yol açar ve dosya uzar. Ayrıca gerçek ücretin tespiti, maluliyet oranının yorumlanması, aktüeryal hesap ve kusur–illiyet savunmaları uzmanlık gerektirir. Çözüm Hukuk Bürosu’nun uzmanları, SGK sürecinden hükme kadar delil, bilirkişi ve hesap yönetimini tek dosya planıyla yürütür.
İş Kazası Tazminat Davasında Zamanaşımı
İş kazasına dayalı tazminat taleplerinde işverene yöneltilecek davalar için zamanaşımı süresi kural olarak kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıldır. Trafik unsuru bulunan ve üçüncü kişiye/işleten–sigortacıya yönelen taleplerde haksız fiil hükümleri uygulanır; zarar ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her hâlükârda 10 yıl içinde dava açılmalıdır. Olay aynı zamanda suç oluşturuyorsa ve ceza zamanaşımı bu sürelerden uzunsa, tazminat davasında da ceza zamanaşımı süresi uygulanır.
Maddi ve Manevi Tazminat Davasında İstenebilecek Zararlar
İş kazası sonrası tazminat talebi, yalnızca geçici ya da kalıcı iş gücü kaybını değil; tedavi, bakım ve gelir mahrumiyetine bağlı tüm ekonomik sonuçları kapsar. Aşağıda, mahkemelerde ayrı kalemler olarak talep edilebilen zarar türleri, her biri için kısa açıklamalarla sıralanmıştır. Aynı zararın mükerrer biçimde istenmemesi için her kalem somut delille desteklenmelidir.
1- Sağlık Giderleri
Tedavi, ameliyat, ilaç, fizik tedavi–rehabilitasyon, protez–ortez ve tıbbi cihaz kalemlerini kapsar. Geçmiş fatura/raporlar ile geleceğe dönük zorunlu giderler için uzman görüşü esas alınır.
2- Geçici İş Göremezlik (İyileşme Dönemi Kaybı)
Çalışılamayan günler nedeniyle oluşan gelir mahrumiyetidir. Net gelir, devamsız gün ve kusur oranı üzerinden aktüeryal yöntemle hesaplanır; kurum ödemeleri varsa mahsup tekniği ayrıca gösterilir.
3- Kalıcı Sakatlık (Sürekli İş Gücü Kaybı)
Yetkili sağlık kurulunun belirlediği oran temel alınır. Net gelir, aktif–pasif dönem ve kusura göre uzun dönemli gelir kaybı hesaplanır; kontrol muayenesi şartları dikkate alınır.
4- Bakıcı ve Ev İçi Yardım Giderleri
Tıbben gerekli süre ve düzey, sağlık raporuyla belirlenir. Profesyonel bakım, refakat, ev içi hizmet alımı ve zorunlu adaptasyonların makul bedelleri (emsal ücret) talep edilir.
5- Araç/Konut Uyum ve Diğer Zorunlu Masraflar
Engellilik nedeniyle araç adaptasyonu, konut düzenlemesi ve zorunlu ulaşım–konaklama giderleri bu başlık altında toplanır; keşif/teknik bilirkişi ile belirlenir.
6- Manevi Tazminat
Bedensel zararın kişilik haklarına etkisine göre hâkim tarafından takdir edilir; olayın ağırlığı, kalıcılık ve yaşam etkisi değerlendirilir.
7- Ölüm Halinde: Destekten Yoksun Kalma ve Cenaze Giderleri
Yakınların varsayımsal destek kaybı aktüeryal esasla hesaplanır; defin ve nakil giderleri belgeye dayalı talep edilir.
İş Kazaları Tazminat Davalarında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Görev, talebin hukuki niteliğine göre belirlenir: işverene karşı açılan iş kazası tazminat davalarında görevli mahkeme iş mahkemesidir. Trafik unsuru bulunan dosyalarda kusurlu üçüncü kişiye karşı açılan tazminat davası asliye hukuk mahkemesinde; sigorta şirketine yöneltilen tazminat davası asliye ticaret mahkemesinde görülür. Yetki, kural olarak davalının yerleşim yeri ile kazanın meydana geldiği yer mahkemeleri arasında seçimliktir.
Arabuluculuk Süreci Nasıl İlerler?
İş kazalarında arabuluculuk zorunlu değildir. Taraflar isterse Adliye Arabuluculuk Bürosu üzerinden arabulucu atanır, arabulucu tarafları resmi davetle ilk toplantıya çağırır, gizlilik ve tarafsızlık teyit edildikten sonra müzakere başlar. Karşı taraftan talepte bulunabilmek için zararın somut ve belgeli biçimde ortaya konması gerekir. Önce iş gücü kaybı hekim/kurul raporlarıyla belirlenir, olayla iş arasındaki illiyet ve kusur oranı teknik raporlarla tespit edilir, ardından aktüer hesapla geçici–kalıcı gelir kaybı, tedavi, bakım ve diğer masraflar parasallaştırılır.
Zarar henüz netleşmemişse kırık ve doku hasarları üzerinden tıbbi literatür ve geçici iş göremezlik verileri kullanılarak ara bir iş gücü kaybı hesabı yapılır; bu hesapla kısmi uzlaşma önerilir, nihai maluliyet oranı kesinleşince fark için ek talep ileri sürülür.
Müzakerede SGK ödemeleri ve sigorta teminatları mahsup tablosuna işlenir, ödeme planı netleştirilir; anlaşma sağlanırsa tutanak imzalanır ve avukatla imzalanmışsa doğrudan ilam niteliğinde icra edilebilir, avukatsız imzadaysa mahkemeden icra edilebilirlik şerhi alınır. Uzlaşma olmazsa süreç son tutanakla kapanır ve dava yoluna gidilir.
İş Kazası Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İş kazası tazminatı; net gelirden kusur indirimi yapılarak bulunan tutarın kalıcı/geçici iş gücü kaybı oranlarıyla çarpılması ve kalıcı kayıp için bakiye ömür ile birlikte hesaplanır; tedavi, bakıcı, cihaz gibi belgeli giderler ayrıca eklenir.
Örnek hesaplama:
Net maaş 30.000 TL, kusur %20, kalıcı maluliyet %25, aktüeryal yıl 20, geçici iş göremezlik 4 ay ve geçici oran %60.
30.000 × (1−0,20) = 24.000 TL
Kalıcı aylık kayıp: 24.000 × 0,25 = 6.000 TL → Yıllık 6.000 × 12 = 72.000 TL → 72.000 × 20 = 1.440.000 TL
Geçici kayıp: 24.000 × 0,60 × 4 = 57.600 TL
Toplam temel tazminat: 1.440.000 + 57.600 = 1.497.600 TL (belgeli ek giderler ve faiz hariç).
Ayrıntılı hesaplama için İş Kazası Tazminat Hesaplama web sayfamızda yer alan hesaplama robotunu kullanabilirsiniz.
İş Kazasının Tespiti Davası
İş kazasının tespiti davası, bir olayın iş kazası sayılıp sayılmadığının yargı kararıyla belirlenmesi için açılır. Amaç; olayın işin yürütümüyle illiyetini, kaza yer–zamanını ve maruziyeti kesinleştirmektir. SGK’ya bildirim yapılmamışsa, Kurum “iş kazası değil” görüşündeyse veya tazminat davasında taraflar arasında bu konuda uyuşmazlık varsa açılır ve tazminat davasının ön koşulu haline gelebilir.
Mahkeme; olay anlatımı, işyeri kayıtları, kaza/olay tutanağı, İSG belgeleri, vardiya-çıkış kayıtları, kamera–GPS verileri, tanık beyanları ve sağlık/epikriz raporlarını birlikte değerlendirir. Kurum dosyası celp edilir; gerektiğinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılır. Kararda iş kazasının varlığı, tarih ve saat, olayın oluş şekli ve illiyet bağı açıkça yazılır. Tespit hükmü, SGK işlemleri (gelir/ödenek) ile tazminat yargılamasına doğrudan etki eder; kusur ve zarar hesabı ise tespit davasının değil, tazminat davasının konusudur.
İş Kazası Nedeniyle Tazminat Alabilir Miyim?
Evet, aşağıdaki şartlar birlikte sağlanıyorsa tazminat talep edebilirsiniz:
- Olayın işin yürütümüyle illiyetli iş kazası olması (olay/tespit tutanağı, sağlık kayıtları),
- Zararın varlığı ve belgelenebilirliği (geçici–kalıcı iş gücü kaybı, tedavi/bakım, gelir mahrumiyeti),
- İşverenin İSG yükümlülüğüne aykırılığı veya sorumlu üçüncü kişinin kusuru,
- Zarar ile kusurlu eylem arasında nedensellik bağı.
SGK süreci, tıbbi oranlar ve kusur raporları tazminat hesabının temelini oluşturur; kurumca yapılan ödemeler (rapor parası, gelir) talep edilen maddi tazminattan mahsup edilmek üzere dikkate alınır. Trafik unsuru bulunan kazalarda kusurlu sürücü/işleten ve zorunlu mali sorumluluk sigortası yönünden ayrıca başvuru/dava imkanı doğar.
İş Kazası Geçiren İşçinin Hakları Nelerdir?
İş kazası sonrası haklar; sosyal güvenlikten doğan ödemeler, tazminat talepleri ve iş ilişkisinin korunmasına yönelik güvencelerden oluşur.
- SGK bildirimi ve kayıt altına alma hakkı
- Geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası)
- Sürekli iş göremezlik geliri (kalıcı kayıp oranına göre)
- Tedavi, ilaç, protez–ortez ve rehabilitasyon giderlerinin karşılanması
- İşverene karşı maddi tazminat (geçici/kalıcı gelir kaybı, bakım, tedavi, diğer zorunlu giderler)
- Uygun koşullarda manevi tazminat talebi
- Trafik unsuru varsa kusurlu sürücü/işleten ve sigortaya karşı tazminat başvurusu
- Ölüm halinde yakınların destekten yoksun kalma ve cenaze giderleri talebi
- İş kazasının tespiti davası açma hakkı (uyuşmazlık varsa)
- Kusurlu sorumlular hakkında ceza soruşturması/şikayet hakkı
- Raporlu dönemde devamsızlığın mazeret sayılması; feshe karşı yasal koruma
- İşe dönüşte uygun işte çalışma/uyarlama talebi (sağlık durumuna göre)
Bu hakların etkin kullanımı için delillerin (olay tutanağı, sağlık raporları, tanık, kamera/GPS, bordro) hızla toplanması ve sırasıyla SGK süreci, kusur–oran tespiti ile tazminat başvurularının yapılması gerekir.
İş Kazası Nedeniyle Tazminatı Kim Öder?
Tazminatı, kusur ve sorumluluk durumuna göre öncelikle işveren (iş sağlığı–güvenliği yükümlülüğünün ihlali, organizasyon kusuru) öder; asıl–alt işveren ilişkisi varsa birlikte sorumluluk doğar. Trafik unsuru bulunan kazalarda kusurlu sürücü ve işleten ile zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçe limiti dâhilinde öder; limit üstü bakiye kusurlulara yönelir.
Üçüncü kişinin kusuru varsa (taşeron, makine/ekipman sağlayan vb.) bu kişi de sorumludur. SGK, rapor parası ve sürekli gelir gibi sosyal güvenlik ödemelerini yapar; bunlar tazminat değildir ve mahsuba konu edilir, Kurum kusurlu tarafa rücu edebilir.
İş Kazasında İşveren Maaş Öder mi?
İş kazasında raporlu olunan günler için ücret ödeme yükümlülüğü işverene ait değildir; bu döneme ilişkin geçici iş göremezlik ödeneğini SGK 3. günden itibaren öder. İşveren, çalışılmayan günleri bordroda ücret dışı bırakır ancak bireysel sözleşme, toplu iş sözleşmesi veya yerleşik işyeri uygulaması “tamamlama/ek ödeme” öngörüyorsa bu hükümlere göre ödeme yapılabilir. Kaza günü fiilen çalışılan sürelerin ücreti normal şekilde ödenir; işverenin önceden yaptığı avans/maaş ödemeleri varsa SGK ödeneğiyle mahsup edilebilir. Kamu görevlilerinin maaş rejimi ayrı değerlendirilir.
İş Kazasıyla İlgili Sonrasında Şikayetçi Olunabilir Mi?
İş kazasına bağlı cezai nitelikte iki temel durum vardır. Taksirle yaralama (TCK 89) çoğu dosyada şikayete bağlıdır; zarar gören şüpheliyi öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikayet etmelidir. “Şikayetçi değilim” beyanı verilmişse aynı olay için sonradan yeniden şikayet edilemez.
Taksirle ölüme neden olma (TCK 85) ise şikayete bağlı değildir; savcılık resen soruşturma yapar ve yakınların şikayet etmesine gerek bulunmaz. Uygulamada, yaralanmalı olaylarda şikayet süresi kaçırılmadan dilekçe verilmesi; ölümlü olaylarda ise mağdur yakınlarının katılma talebiyle soruşturmaya dâhil olup delil sunması gerekir.
Sigortasız İşçi, İş Kazası Geçirirse Tazminat Alabilir Mi?
Sigortasız bir işçinin iş kazası geçirmesi halinde tazminat hakkı ortadan kalkmaz. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, iş kazası geçiren kişi sigortasız olsa bile işverenin sigortalılık yükümlülüğünü yerine getirmemesi hukuken ağır kusur sayılır. Bu durumda sorumluluk tamamen işverene aittir.
Kazanın Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimi yapılmadıysa, işçi veya yakınları tarafından SGK’ya iş kazası tespiti başvurusu yapılmalıdır. Tespit kararı alındıktan sonra SGK geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri gibi hakları sağlar. Ancak sigortasızlık nedeniyle Kurum bu ödemeleri işverene rücu eder.
Kaza Sonrasında Tazminat Almak İçin Ne Yapmam Gerekiyor?
Önce olayı “iş kazası” olarak tespit ettirmeliyiz. Bunun için acil tedaviye gidip epikriz/istirahat raporlarını alın, işyerinde kaza tutanağı düzenleyin, tanık isimleri ve varsa kamera–GPS kayıtlarını toplayın. İş kazası bildirimi en geç 3 gün içinde SGK’ya yapılmalı; işveren bildirmezse siz doğrudan SGK’ya ve savcılığa başvurabilirsiniz.
İyileşme süreci tamamlandıktan sonra SGK sevkiyle iş gücü kaybı oranı tespiti yaptırılır. Bu oran olunca işverenle masaya oturulur; zararı karşılamayı kabul ederse anlaşma tutanağı düzenlenir ve haklarınızı protokolle alırsınız. Ödeme veya makul teklif yoksa, tazminat davası açılır.
İş Göremezlik Raporu Nedir? Nasıl Alınır?
İş göremezlik raporu, çalışanın hastalık, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle geçici süreyle görevini yapamayacağını gösteren, hekim tarafından elektronik ortamda düzenlenen resmi kayıttır. Rapor almak için çalışan muayene olur; doktor klinik bulgulara göre istirahat süresini, ayakta/yatarak tedavi bilgisini ve varsa kontrol tarihini belirleyerek e-Rapor sistemine işler.
Kısa süreli durumlarda aile hekimi rapor düzenleyebilir; uzun süreler ve özel hallerde branş uzmanı veya hastane sağlık kurulu karar verir. Rapor, e-Devlet/e-Nabız üzerinden görülebilir ve işverene elektronik olarak yansır. Ayrıntılı koşullar, uzatma–itiraz ve ödenek hesaplaması için “İş Göremezlik Raporu (2026)” sayfasımızdaki rehberden devam edebilirsiniz.
İş Kazası Nedeniyle Tazminat Davası Yargıtay Kararları
- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 12.11.2019, E. 2016/21-1528, K. 2019/1169 kararında; iş kazası maddi tazminatının “gerçek zarara” göre hesaplanması ve yargılama sırasında güncel asgari ücret artışlarının dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.
- Yargıtay 10. HD, 06.03.2023, E. 2023/987, K. 2023/1987 kararında; iş kazasının tespiti davalarında olayın iş ile illiyetinin tüm deliller (bordro tanığı, kayıtlar, sağlık evrakı) birlikte değerlendirilerek belirlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Yargıtay 10. HD, 2024/4688 K., E. 2023/5015 kararında; bozma kapsamı ve taleple bağlılık ilkesi gözetilmeksizin ek tazminat kalemlerine hükmedilemeyeceği, usulî kazanılmış hakkın korunması gerektiği ifade edilmiştir.
