Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu Nedir?

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu Nedir?

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, kişinin alkol ya da uyuşturucu etkisindeyken yahut başka bir sebeple aracı güvenli şekilde kullanamayacak durumda olmasına rağmen araç kullanmaya devam etmesiyle ortaya çıkar. Bu durumda kişinin, diğer bireylerin yaşamı, sağlığı ya da malına zarar verebilecek bir trafik riski yaratması söz konusudur. Benzer şekilde, trafik kazasına neden olacak biçimde araç kullanmak da bu suça girer (TCK 179 3).

Ayrıca, ulaşım sistemlerinin güvenli akışını sağlayan işaretlerin yerinden sökülmesi, değiştirilmesi ya da yanlış yönlendirme yapılması gibi eylemler ile uçuş, iniş, kalkış, geçiş yollarına engel oluşturacak maddeler yerleştirilmesi de TCK 179 nedir? sorusunun kapsamında değerlendirilir. Bu tür fiiller, diğer bireylerin hayatı veya mülkiyeti açısından açık bir tehdit oluşturduğu için cezai yaptırıma tabidir.

TCK 179. Madde Hangi Fiilleri Kapsar?

Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesi, ulaşım araçlarının güvenli şekilde işletilmesini engelleyen ve kamu düzenini bozan fiilleri cezalandırır. Bu maddeye göre suç sayılan davranışlar hem ulaşım sistemine teknik müdahaleleri hem de sürücünün güvenli araç kullanamayacak durumda olmasına rağmen araç kullanmaya devam etmesini kapsar.

TCK 179 kapsamında cezalandırılabilen başlıca fiiller şunlardır:

• Ulaşım levhalarının kaldırılması, bozulması veya yanıltıcı şekilde değiştirilmesi
• Trafik sistemine kasıtlı teknik müdahalelerde bulunulması
• Tehlikeli maddelerin ulaşım yollarına yerleştirilmesi
• Teknik arızalı aracın trafiğe çıkarılması ve risk doğurması
• Alkol ya da uyuşturucu etkisindeyken araç kullanmak
• Yoğun yorgunluk veya uykusuzluk gibi nedenlerle güvenli sürüş yapamayacak durumda olmak

Bu eylemler, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından somut bir tehlike oluşturduğunda suç teşkil eder ve TCK 179 kapsamında cezai yaptırıma tabi tutulur.

TCK 180. Madde Kapsamındaki İhlaller Nelerdir?

TCK 180 maddesi, taksirli yani istemeden yapılan hatalar sonucu oluşan tehlikeli eylemleri düzenler.

TCK 180 kapsamında değerlendirilebilecek ihlaller şunlardır:

• Dikkatsizlik veya özensizlik sonucu trafik güvenliğini tehlikeye atmak
• Yasal sınırların üzerinde alkol alarak kazaya sebep olmak
• Teknik kusurları olan aracı denetimsiz şekilde trafiğe çıkarmak
• Trafik kurallarını bilmeden ihlal etmek ve bu yolla tehlike yaratmak
• Bilinçli taksirle (öngörülebilir riski görmezden gelerek) kural ihlali yapmak

Bu madde kapsamında, kişinin dikkatsiz ya da öngörüsüz davranışları neticesinde diğer bireylerin yaşamı, sağlığı ya da malı açısından risk oluşması hâlinde sorumluluk doğar. Bu tip suçlarda, mutlaka bir zarar oluşması gerekmez; tehlikenin varlığı yeterlidir.

Ancak eğer zarar gerçekleşirse, fail doğrudan sonuçtan sorumlu tutulur. Örneğin, yasal sınırların üzerinde alkol alarak araç kullanmak ve bu nedenle bir kişiye çarpıp yaralanmasına sebep olmak, trafik kazasında ceza verilmesine neden olur. Böyle bir durumda fail, taksirle yaralama suçu çerçevesinde yargılanır.

Kasıtlı olarak trafik güvenliğini ihlal eden kişilerde, suçun oluşabilmesi için özel bir amaç aranmamaktadır; genel bir niyet yeterlidir. Ancak kişinin, davranışının bir başkasının yaşamı ya da mülkü açısından risk yaratabileceğini öngörmüş olması gerekir. Şayet kişi, bir trafik kuralını bilerek ve isteyerek ihlal etmişse ve bu durum başkalarına zarar verebilecek nitelikteyse, bu noktada bilinçli taksir unsuru oluşmuş olur. Eğer bu ihlâl yalnızca dikkatsizlikten ibaretse ve zarar varsa, kast değil taksir kapsamında değerlendirilir.

Dolayısıyla, trafiği tehlikeye atma cezası, failin ihlali kasıtlı mı yoksa taksirli mi gerçekleştirdiğine göre farklılık gösterir. Her durumda, trafik güvenliği açısından ciddi risk oluşturan bu fiiller, kanun koyucu tarafından ciddi şekilde cezalandırılmaktadır.

İlginizi çekebilir: 47/1-C Trafik Ceza Kodu Nedir?

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Düşürme Suçunun Unsurları

Ceza hukukuna göre bir eylemin suç sayılabilmesi için üç temel unsurun—maddi unsur, manevi unsur ve hukuka aykırılık—bir arada bulunması gerekir. TCK 179 kapsamında trafik güvenliğini tehlikeye düşüren fiiller de bu genel yapı çerçevesinde değerlendirilir.

Trafik güvenliğini tehlikeye düşürme suçunun başlıca unsurları şunlardır:

• Fail (suçu işleyen kişi): Aracı süren, yönlendiren ya da uzaktan kumandayla hareket ettiren kişi olabilir. Suç, motorlu taşıt kullanan veya yaya olan herkes tarafından işlenebilir.
• Mağdur: Suç topluma karşı işlendiği için mağdur, belirli bir kişi değil; kamu düzeni ve genel trafik güvenliğidir.
• Konu: Suçun yöneldiği alan trafik sistemidir; kara, hava, deniz ve demiryolları bu kapsamda değerlendirilir.
• Fiil (eylem): Ulaşım sistemlerine zarar verecek ya da yanıltıcı müdahaleler gerçekleştirmek suçun maddi unsurunu oluşturur.

TCK 179/1 çerçevesinde suç teşkil eden eylemler ise şunlardır:

• Trafik levhalarının veya yön işaretlerinin kaldırılması, bozulması ya da değiştirilmesi
• Yanlış yönlendirme sağlayan işaretlerin yerleştirilmesi
• Ulaşım güzergâhlarına tehlikeli nesneler bırakılması
• Teknik altyapıya zarar verilmesi veya işleyişine müdahale edilmesi

Bu unsurlar bir araya geldiğinde, suç oluşmuş sayılır ve fail hakkında cezai işlem uygulanır.

İlginizi çekebilir: Trafik Kazası Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Alkollü Araç Kullanma Suçunun Cezası

Karayolları Trafik Kanunu’na göre, alkol etkisi altındayken araç kullanmanın ciddi yaptırımları vardır. Bu yaptırımlar arasında para cezaları ve araçların trafikten men edilmesi gibi idari önlemler yer alır. İlk defasında sürücünün ehliyetine 6 ay süreyle el konur ve ayrıca 20 ceza puanı uygulanır. Alkol etkisinde araç kullanmaya yönelik yaptırımlar kademelidir ve tekrarlandıkça artar.

İlk kez alkol sınırının aşılması durumunda alkollü araç kullanma cezası, 2025 yılı itibarıyla 9.268 TL olarak belirlenmiştir.

İkinci defa benzer bir ihlalde bulunulursa, sürücüye 11.622 TL idari para cezası verilir. Ehliyete bu kez 2 yıl süreyle el konur ve yine 20 ceza puanı işlenir. Ayrıca cezanın 15 gün içinde ödenmesi halinde %25 oranında indirim imkânı vardır.

Üçüncü kez aynı suçun işlenmesi durumunda ise yaptırım oldukça ağırdır. 2025 yılı için belirlenen ceza tutarı 18.678 TL’dir. Buna ek olarak sürücünün ehliyeti 5 yıl boyunca iptal edilir, araç trafikten çekilir ve 20 puan ceza uygulanır. Ayrıca bu aşamada, fiil birden fazla kez tekrarlandığı için hafif hapis cezası da gündeme gelir; bu ceza 6 ayı aşabilir. Bu durum, tehlikeli araç kullanmak fiilinin ciddi sonuçlar doğurduğunu gösterir.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma ve Taksirle Yaralama veya Öldürme Suçunun Birlikte İşlenmesi

Trafik güvenliğini ihlal eden suçlar, somut bir riskin ortaya çıkması durumunda oluşur. Yani kişinin eylemi, gerçek bir tehlike doğurmaya elverişli olmalıdır. Eğer yapılan hareket, somut bir risk üretmiyorsa, suçun oluştuğu kabul edilmez. Ancak, eylem sonucunda doğrudan bir zarar oluşmasa dahi, yaratılan tehlike yeterli görülerek kişi cezalandırılabilir.

Failin gerçekleştirdiği hareket sonucu bir birey yaralanır ya da hayatını kaybederse, bu durumda fail yalnızca trafik güvenliğini ihlal ettiği için değil, aynı zamanda taksirle yaralama ya da taksirle ölüme sebebiyet verme suçundan da sorumlu tutulur.

Bununla birlikte, taksirle yaralama suçunda mağdur şikayetinden vazgeçerse, fail yine de şikayete tabi olmayan trafik güvenliğini ihlal suçundan dolayı yargılanmaya devam eder.

TCK 179 ve 180 Arasındaki Farklar Nelerdir?

Türk Ceza Kanunu’nun 179 ve 180. maddeleri, trafik düzenine zarar veren fiilleri ele alır; ancak bu iki düzenleme arasında önemli farklar vardır. TCK 179, ulaşım araçlarının güvenliğini tehlikeye atan davranışları, özellikle kara, hava, deniz ve demiryolu sistemlerinde işaret ve sinyallerle teknik düzenlemelere müdahale gibi bilinçli eylemleri cezalandırır. Bu tür ihlallerin cezası 1 yıldan 6 yıla kadar hapis olabilir.

Diğer yandan, TCK 180’de kusura dayalı bir ihmal söz konusudur. Bu maddeye göre deniz, hava ya da demiryolu ulaşımında gerekli dikkat ve özen yükümlülüğünün ihlal edilerek dolaylı şekilde tehlike yaratılması halinde, 3 aydan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanır. Yani burada failin kastı değil, ihmali cezalandırılır.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçunun Cezası Nedir?

TCK 179’un ikinci ve üçüncü fıkraları, kasti biçimde trafik güvenliğini ihlal eden davranışlara uygulanır. Kişilerin can, mal veya sağlık bütünlüğünü tehlikeye atacak şekilde araç kullananlara, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilebilir. Bu hüküm, hem alkollü hem de uyuşturucu etkisi altında araç kullananlar için geçerlidir.

Öte yandan, ulaşım sistemine ait işaretlerin kaldırılması, bozulması ya da yanlış sinyal verilmesi gibi müdahalelerde bulunanlar, ciddi bir kamu güvenliği riski oluşturdukları için 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasıyla karşılaşabilirler. Bu durum, yalnızca bir trafik ihlali değil, aynı zamanda ceza hukuku kapsamında değerlendirilen bir suçtur.

TCK 180 ise, ihmale dayanan tehlike oluşturan eylemleri kapsar. Burada kasıt aranmaz; fakat dikkatsiz ya da özensiz davranışlarla tehlike doğması halinde 3 ay ile 3 yıl arasında değişen hapis cezası gündeme gelir.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu Şikayete Bağlı Mı?

Trafik güvenliğini ihlal eden eylemler, mağdurun şikâyetine bağlı değildir. Bu tür fiiller kamu düzenini tehdit ettiğinden savcılık tarafından doğrudan soruşturulur. Eğer aynı olayda taksirle yaralama da söz konusuysa, mağdurun şikâyetten vazgeçmesi yalnızca yaralama suçu bakımından sonuç doğurur. Ancak trafik güvenliğini ihlal suçu nedeniyle yargı süreci devam eder. Bu suçlar için belirlenen dava zaman aşımı süresi TCK 179/1 yönünden 15 yıl, 179/2 ve 3 açısından ise 8 yıldır.

Ehliyetsiz Araç Kullanmak TCK 179 Kapsamına Girer Mi?

TCK 179, genel olarak trafiğin güvenli biçimde işlemesini sağlamayı amaçlar. Sadece sürücü belgesi olmadan araç kullanmak, tek başına bu madde kapsamına girmez. Ancak, kullanılan aracın niteliği, sürücünün davranışı ve yaratılan risk göz önüne alındığında, ehliyetsiz araç kullanma suçu trafik güvenliğini açıkça tehlikeye sokuyorsa, TCK 179 kapsamında değerlendirilebilir.

Sabıka Kaydında TCK 179-180 Suçları Görünür Mü?

Trafik güvenliğini riske atan TCK 179 ve 180 kapsamındaki suçlar, kesinleşmiş ceza kararı bulunması durumunda sabıka kaydında görünür. Dolayısıyla mahkeme kararıyla hükme bağlanmış bu tür suçlar, kişisel adli sicil belgelerine yansıtılır.