KTK 56/1-c Kusur Oranı Nedir?

KTK 56/1-c kusur oranı konusunda uyuşmazlıklar daha çok “arkadan çarpma” şeklinde meydana gelen kazalarda söz konusu olmaktadır.

Sigorta şirketleri, ceza davaları veya kusur oranı tespiti konusunda açılan tespit davalarında genellikle KTK 56/1-c kusur oranı %100 olarak belirlenmektedir. Ancak bazı durumlarda özellikle sigorta şirketleri buna bağlı olarak fazla ödemeden kaçınmak için farklı kusur oranları belirttikleri de görülmüştür.

KTK 56/1-c maddesi; Sürücüler; önlerinde giden araçları yönetmelikte belirtilen güvenli ve yeterli bir mesafeden izlemek zorundadırlar.

Yasa metninden de anlaşılacağı üzere takip mesafesinin ihlali sonucu meydana elen kazalarda 56/1-c kusur oranının tespitine ihtiyaç duyulmaktadır.

KTK 56/1-c Asli Kusur Mu? Tali Kusur Mu?

KTK 56/1-c maddesinin ihlali sonucu meydana gelen kazalarda KTK 56/1-c maddesini ihlal ederek arkadan çarpan sürücü asli kusurlu sayılmaktadır. Kusur oranı ise genellikle %100’dür. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde değineceğimiz olan “Şerit Değiştiren Araca Arkadan Çarpmak” gibi durumlar bu kusur oranının tespitinde belirleyici olabilmektedir.

Ancak yazımızın başında da belirttiğimiz gibi sigorta şirketleri, tazminat, araç değer kaybı, araç pert değeri gibi ödemelerden kaçınmak adına %75 oranında kusur belirttikleri de görülmüştür.

56/1-c Kusur Oranı Yüzde Kaçtır?

KTK 56/1 c kusur ihlali yapan sürücü asli kusurlu sayılır. Karşı sürücüye eğer bir kusur verilmemiş ise % 100 kusurlu olduğu kabul edilir. Ancak karşı tarafa da bir kusur verilmiş ise kusur oranları değişecektir.

Karşılıklı Kusur Dağılımı Değerlendirmesi

Kusur Durumu	1.sürücü	2. Sürücü
Asli – Asli	% 50	% 50
Asli – Tali	%75	% 25
Tali – Tali	% 50	%50
Asli  – Kusursuz	% 100	% 0
Tali – Kusursuz	% 100	% 0

Bu durumda öncelikle arkadan çarpılan araç sürücüsünün kazanın meydana gelmesinde herhangi bir kusur ve ihlalinin bulunup bulunmadığı dikkate alınmaktadır. Ancak yine bu kusurun arkadan çarpmayı etkileyecek nitelikte olmasına dikkat edilmelidir.

“Davalının kullandığı şirkete ait araç, önündeki araç ile KTK’nın 56/c maddesinde düzenlenen takip mesafesini korumadığı için davaya konu kaza meydana gelmiş olup öncelikle olaydan 4 gün önce söz konusu aracın periyodik muayeneden geçtiğini gösteren belgeye göre bilirkişilerin araçta periyodik bakımların gerektiği şekilde zamanında yapılıp yapılmadığının belli olmadığı şeklindeki saptamaları yerinde değildir. Diğer taraftan KTK’nın açık ve emredici hükmü olan takip mesafesinin korunması kuralı sürücü belgesini haiz her şoförün bilmesi ve uygulaması gereken bir düzenleme olup işverenden, işçisinin bu kurala uyması hususunda ayrıca bir eğitim ve talimat vermesi beklenemez. Yine bilirkişilerin tespitinde yer alan araçların GPS sisteminde takip edilip edilmemesinin kazanın meydana gelmesinde bir etkisi yoktur.

İşveren kusuru, aracı kullanma ehliyeti bulunmayan birisine kullandırmak, KTK’na göre verilmesi gereken dinlenme sürelerini vermemek, aracın periyodik muayenesini zamanında yaptırmamak, araçta meydana gelen her türlü arızaya karşı duyarsız kalmak gibi durumlar için söz konusu olabilir ki somut olay bakımından böyle bir savunma da vaki değildir. Davalı aracın frenlerinin sorunlu olduğu gibi bir savunma getirmiş ise de aracın olaydan sadece 4 gün önce periyodik muayeneden geçmesi karşısında başkaca bir delille desteklenmeyen bu savunmaya itibar edilmeyeceği açıktır.

Sonuç olarak kaza KTK’nın emredici hükmü olan takip mesafesinin korunmamasından kaynaklanmış ve talep edilen zarar bakımından davalı işçi hükme esas alınmayan 23/07/2014 tarihli bilirkişi raporunda da değinildiği üzere tam kusurludur.

Meydana gelen bu kaza nedeniyle davacı işverenin yararlandığı kasko hasarsızlık indiriminin de azalacağı da kaçınılmaz bir sonuç olup davacının bundan dolayı talep ettiği zarar da hesaplanıp hüküm altına alınmalıdır.

Açıklanan nedenlerle davacıyı %15 oranında kusurlu bulan ve kasko hasarsızlık indiriminin azalmasından sorumlu tutmayan bilirkişi raporuna itibarla hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” [1]

Yargıtay ilgili hukuk dairesinin yukarıda vermiş olduğu kararından da anlaşılacağı üzere; %15 oranında arkadan çarpılan araca verilen kusur oranının hukuka aykırı olduğu, arkadan çarpan aracın tam kusurlu (%100) olduğu yönünde görüş bildirmiştir.

56/1-c Kusur Oranı İtirazı Nasıl Yapılır?

KTK 56/1-c kusur oranı itirazı konusunda itiraz merci ve itirazın niteliğine göre farklı uygulamalar vardır.

Kusur oranı itirazı, kazaya karışan araçların sigorta şirketlerinin aynı olması durumunda “sigorta bilgi ve gözetim merkezine” yapılmaktadır. Araçların sigorta şirketleri farklı ise bu kez kusur oranı itirazı sigorta tahkim komisyonuna yapılır.

Gerek sigorta bilgi ve gözetim merkezine, gerekse sigorta tahkim komisyonuna yapılacak itirazlarda bu kurumlara ait web sitelerinde bulunan matbu itiraz formları doldurularak kusur oranı itirazı yapılır.

56/1-c Kusur Oranı İtiraz Dilekçesi

Sigorta şirketlerine yapılacak olan kusur oranı itirazları internet üzerinden online formların doldurulması şeklinde yapılmaktadır. KTK 56/1-c kusur oranı itiraz dilekçesine genellikle ceza yargılamalarındaki kusur oranının tespiti ile dava açma şeklinde yürütülen tespit davalarında gereksinim duyulmaktadır. Her iki durum için ayrı ayrı hazırlanmış itiraz ve dava dilekçesi örnekleri genel hatları ile aşağıdaki gibidir.

Ceza Mahkemeleri Kusur Oranı İtiraz Dilekçesi

… Ağır Ceza Mahkemesi’ne … Asliye Ceza Mahkemesine Esas No : … Müşteki / Mağdur : … Ölen : … Katılan : … Sanık : … Vekili : … Adres : … Talep Konusu : Kusur oranı itirazı / Bilirkişi raporuna itiraz AÇIKLAMALAR                     : Müvekkilim ……., ……. Tarihinde sevk ve idare etmiş olduğu aracı ile …… yolu üzerinde seyir halinde iken trafik kazası meydana gelmiştir. Meydana gelen kaza nedeniyle yukarıda açık kimliği yazılı müşteki / mağdur / ölen doktor raporlarında belirtildiği şekilde yaralanmıştır / ölmüştür. Olay günü, olay yerinde yapılan inceleme ve olay yeri krokilerine göre müvekkilimin KTK 56/1-c maddesini ihlal etmiş olması nedeniyle asli kusurlu  olduğu, yaya ……’nin ise tali kusurlu olduğu yönünde bilirkişi raporu düzenlenmiştir. Karayolları Trafik Kanununun 56/1-c maddesi; “Araçlar arasındaki mesafe; Sürücüler önlerinde giden araçları yönetmelikte belirtilen güvenli ve yeterli bir mesafeden izlemek zorundadırlar.” Müvekkilim kaza anında aracının hızını KTK 56/1-c maddesinde belirtildiği şekilde takip mesafesini ayarlayarak araç sevk ederken kaza meydana gelmiştir. Bu nedenle kusur olmadığı gibi asli kusurlu olması da mümkün değildir. Bölge Adliye Mahkemeleri ile Yargıtay ilgili Hukuk ve Ceza dairelerinin benzer kural ihlalleri nedeniyle meydana gelen kazalarda sürücünün tali kusurlu olduğu yönünde emsal kararlar vermiştir. İSTEM VE TALEP                  : Yukarıda açıklamış olduğumuz nedenlerden dolayı müvekkilime atfedilen kusur oranı, müvekkilimin hukuki statüsünün belirlenmesinde etkili bir öneme sahiptir. Bu nedenle kusur oranına itiraz ediyor, bu konuda yetkili ve görevli mercilerden kusur oranı tespiti konusunda rapor alınmasını talep ediyoruz. Vekil

Kusur Oranının Tespiti İçin Dava Dilekçesi Örneği

… Asliye Hukuk Mahkemesi’ne Davacı                       : … Vekili                         : … Davalı                       : … Adres                        : … Dava Konusu          : Kusur Oranının Tespiti Talebi AÇIKLAMALAR       : Müvekkilim … kendisine ait … plaka sayılı aracı ile … tarihinde seyir halinde iken … plakalı aracın KTK’da belirtilen 56/1-c  (Takip Mesafesi) kurallarını ihlal etmesine bağlı olarak maddi hasarlı trafik kazası meydana gelmiştir. Meydana gelen trafik kazası sonrasında davalı ilgili sigorta şirketi müvekkilimin … oranında tali kusurlu olduğu yönünde görüş bildirmiştir. Olay tarihinde görevliler tarafından düzenlenen trafik kaza tespit tutanağında bu konuda herhangi bir görüş bildirilmemiş olmasına rağmen sigorta şirketinin belirlemiş olduğu kusur oranı gerçeği yansıtmamaktadır. TALEP      : Davalı sigorta şirketi tarafından hatalı olarak tespit edilmiş olan kusur oranının mahkemenizde yaptırılacak bilirkişi incelemesi veya yetkili kurumlarca kusur tespitinin yapılmasını arz ve talep ederiz.                                                                                                   DAVACI VEKİLİ

Kusur Oranına İtiraz Süresi Ne Kadardır?

Kusur oranına itiraz süresi bakımından farklı uygulamalar vardır. Örneğin kazaya karışmış olan araç sürücülerine ait sigorta poliçelerinin aynı sigorta şirketi olması halinde 5 gün içerisinde kusur oranına itiraz edilmelidir. Ancak araçların sigorta şirketlerinin farklı olması durumunda kusur oranına itiraz süresi 10 gündür.

Daha çok bir tespit davası niteliğinde olan ancak sıklıkla kusur oranına itiraz olarak da adlandırılan kusur tespit davalarında ise dava açma süresi 2 yıldır.

Aniden Duran Arabaya Arkadan Çarpma

Ktk 56/1-c maddesinin ihlali şeklinde gerçekleşen kazalar daha çok “aniden duran arabaya arkadan çarpma” şeklinde gerçekleşmektedir.

Bu konuda öndeki aracın duruş hızı dikkate alınmamaktadır. Yukarıda belirtmiş olduğumuz yasa metninden de anlaşılacağı üzere; aracın hızına göre takip mesafesini korumak yükümlülüğü arkadaki araca aittir. Bu nedenle kazanın meydana gelmesinde öndeki araç sürücünün başkaca bir etkeni bulunmadığı sürece yine KTK 56/1-c maddesi kusur oranı asli ve tam kusurlu (%100) olarak kabul edilmektedir.

Şerit Değiştiren Araca Arkadan Çarpmak

Yukarıda ktk 56/1-c maddesi kusur oranının genelde %100 şeklinde ve asli kusurlu olduğun belirtmiştir. Ancak KTK’nun 56/a maddesinin ihlaline bağlı olarak “şerit değiştiren araca arkadan çarpmak” şeklinde gerçekleşen kazalarda durum oldukça farklıdır. Bu durumda öndeki aracın KTK 56/a maddesini ihlal ettiğinin tespit edilmesi durumunda her ne kadar arkadan çarpma şeklinde kaza gerçekleşmiş olsa dahi, arkadan çarpan araç sürücüsünün kusursuz olduğu kabul edilebilmektedir.

Bu durumda arkadan çarpan araç sürücüsünün herhangi bir kural ihlali bulunup bulunmadığı da zaman zaman dikkate alınmaktadır.

56/1-c Kusur Oranı Yargıtay Kararları

KTK 56/1-c kusur oranı konusunda Yargıtay kararları da genellikle yukarıda yapmış olduğumuz açıklamalar doğrultusundadır.

Aniden duran arabaya arkadan çarpma şeklinde ve 56/1-c kusur oranı Yargıtay kararı;

“Trafik Kazası Tespit Tutanağı’nda otobüs sürücüsü …’ın KTK 56/1-c kuralını ihlal ettiği, minibüs sürücüsü … ve yayalar … ile…’un kural ihlali yapmadıkları belirlenmiştir. Adli Tıp Ankara Trafik İhtisas Dairesi’nin 10.02.2015 tarihli raporu ile otobüs sürücüsü …, yönetimindeki … ile seyri sırasında yola gereken dikkatini vermemiş, ön ilerisinde aynı yöne seyreden minibüs ile arasında yeterli takip mesafesi bırakmamış, önündeki aracın yavaşlaması üzerine tehlikeli biçimde yaklaştığı bu aracın arka kısmına çarpmış olduğu olayda; dikkatsiz, tedbirsiz ve kurallara aykırı hareketleri nedeniyle asli kusurlu olduğu, minibüs sürücüsü …, yönetimindeki … ile seyrederek olay yerine geldiğinde, aniden önüne çıkan köpeğe çarpmamak için yavaşladığı sırada arkasından gelen otobüsün aracına çarptığı olayda, atfı kabil kusuru olmadığı tespit edilmiştir.[2]

Şerit değiştiren araca arkadan çarpmak şeklinde gerçekleşen kazalarda kusur oranının tespiti konusunda Yargıtay kararı;

          “Dosyanın incelenmesinde; olay tarihinde düzenlenen kaza tespit tutanağına göre; davacı sürücünün şerit izleme kurallarını ihlal ettiği, davalıya trafik sigortalı araç sürücüsünün kural ihlalinin bulunmadığı belirlenmiş, davalı tarafça sunulan trafik bilirkişi raporunda ise benzer gerekçelerle sigortalı sürücünün kusursuz olduğu benimsenmiştir. Davacı tarafça sunulan trafik bilirkişi raporunda ise; sigortalı sürücünün KTK 52/1-b maddesi gereği yol ve trafik kurallarına uygun hızla seyretmediği gerekçesiyle kusurlu olduğu, davacı sürücünün emniyetle şerit değiştirme kurallarını ihlal ettiği hususu belirlenmiştir.

Hakem Heyetince alınan trafik bilirkişi raporunda; davacı sürücünün şerit izleme kuralını ihlal etmesi nedeniyle %80 oranında kusurlu olduğu, davalıya sigortalı sürücünün ise aracının teknik özelliklerine dikkat etmeyip yola gereken özeni göstermediği gerekçesiyle % 20 oranında kusurlu olduğu tespit edilmiş, Uyuşmazlık Hakem Heyetince söz konusu rapor benimsenmiş, İtiraz Hakem Heyetince ise raporun oluşa uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin anılan yöne ilişkin itirazlarının reddine karar verilmiştir.” [3]

Sıkça Sorulan Sorular:

Kaynakça:

[1] Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin, 21/11/2018 tarih, 2015/24452 esas ve 2018/21127 sayılı kararı

[2] Yargıtay 12. Ceza Dairesinin, 28.09.2023 tarih, 2022/1951 esas ve 2023/3461 sayılı kararı

[3] Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin, 16.02.2023 tarih, 2021/23104 esas ve 2023/1922 sayılı kararı