Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir mi? Eğer kendi rızanızla ayrıldıysanız, çoğu durumda tazminat alamazsınız. Fakat haklı fesih nedeniniz varsa (ücretler yatmıyor, mobbing var, çalışma koşulları sağlığınızı bozuyor), ya da askerlik, emeklilik (EYT/15 yıl–3600 gün dâhil) veya evlilik nedeniyle (kadın işçi için 1 yıl) işi bırakıyorsanız, istifa etseniz bile kıdem tazminatı alabilirsiniz.

Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir mi?

İşçinin kendi iradesiyle işten ayrılması kural olarak kıdem tazminatı hakkı doğurmaz. Ancak Türk İş Hukuku’nda işçiye tanınmış bazı istisnai durumlar vardır. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca, işçi belirli şartlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu hallerde işçi, işten kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatına hak kazanır.

Haklı Sebeple Fesih Hakkı

İşçi, işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmemesi ya da çalışma koşullarının işçi aleyhine ağırlaştırılması durumunda iş sözleşmesini haklı sebeple feshedebilir. Bu durumda işçi, iş akdini kendisi sonlandırmış olsa da kıdem tazminatını talep edebilir.

Haklı Sebeplerin Kapsamı

• Ücretin ya da fazla mesai ücretinin ödenmemesi.
• Sigorta primlerinin yatırılmaması veya eksik yatırılması.
• İşçiye görev tanımı dışında ve sürekli nitelikte iş verilmesi.
• Dinlenme hakkının kullandırılmaması.
• İş güvenliği ve iş sağlığı önlemlerinin alınmaması.
• İşçiye yönelik mobbing, taciz veya kötü muamele.
• İşyerinde ayrımcılık yapılması veya eşit işe eşit ücret ilkesine aykırı davranılması.
• İşyerinin esaslı şekilde taşınması veya iş koşullarında işçi aleyhine ağır değişiklikler yapılması.

Özel Fesih Hakkı Tanıyan Durumlar

Kanun, bazı özel durumlarda da işçiye kıdem tazminatı hakkı tanımaktadır:

• Kadın işçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini sona erdirmesi.
• İşçinin askerlik hizmeti sebebiyle işten ayrılması.
• Sosyal güvenlikten yaş dışındaki şartları tamamlayarak emeklilik hakkı kazanan işçinin işten ayrılması.
• İşçinin sağlık sorunları nedeniyle çalışmasının imkânsız hale gelmesi.

İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması kural olarak tazminat hakkı doğurmaz. Ancak kanunun öngördüğü haklı ve özel fesih sebepleri mevcutsa, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Bu hak, işverenin keyfi uygulamalarına karşı işçiyi korumayı ve işçi lehine bir denge kurmayı amaçlamaktadır.

İlginizi Çekebilir: İş Kazası Tazminat Hesaplama

Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçinin Tazminat Alma Şartları 2025

İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması çoğu durumda tazminat hakkı doğurmaz. Ancak hukuk düzeni, işçiyi korumak amacıyla bazı özel hallerde kıdem tazminatı talebine imkân tanır. Bu haller, işverenin yükümlülüklerini ihlal etmesi, iş şartlarının ağırlaşması veya kanunda belirtilen özel sebeplerin ortaya çıkmasıyla mümkündür. İşçinin tazminat alarak işten ayrılabilmesi için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:

• Ücretin ödenmemesi.
• Fazla mesai ücretinin ödenmemesi.
• Sigortasız çalıştırılma veya primlerin eksik yatırılması.
• Görev tanımı dışında ve sürekli iş yaptırılması.
• Dinlenme (mola) hakkının verilmemesi.
• İşçinin kanuni sınırların üzerinde fazla mesaiye zorlanması.
• Mobbing, taciz veya kötü muameleye maruz kalma.
• İş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyulmaması.
• İşyerinde ayrımcılık yapılması veya eşit davranma ilkesine aykırılık.
• İş şartlarının esaslı biçimde ve işçi aleyhine değiştirilmesi.
• Kadın işçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde ayrılması.
• Erkek işçinin askerlik hizmeti nedeniyle ayrılması.
• Emeklilik için gerekli sigortalılık süresi ve prim gün sayısını doldurma.
• İşçinin sağlık sorunları nedeniyle çalışmasının imkânsız hale gelmesi.

Ücretin Ödenmemesi

İşçinin en temel hakkı ücrettir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/II-e maddesi, ücretin zamanında ödenmemesi durumunda işçiye fesih hakkı tanımaktadır. Ücreti ödenmeyen işçi, sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı talep edebilir.

Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi

İşçinin fazla mesai yapmasına rağmen karşılığının ödenmemesi de haklı fesih sebebidir. Yargıtay içtihatlarında fazla çalışma karşılığının ödenmemesi, işçinin sözleşmeyi haklı nedenle feshedip kıdem tazminatı istemesine imkân tanımaktadır.

Sigortasız Çalıştırılma

İşçinin sigortasız çalıştırılması veya sigorta primlerinin eksik yatırılması, işverenin kanuni yükümlülüklerini ihlal etmesi anlamına gelir. Bu durumda işçi, iş akdini feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.

Görev Tanımı Dışında İş Yaptırılması

İşçinin, sözleşmede belirlenmeyen ve süreklilik arz eden işlerde çalıştırılması, işçinin aleyhine esaslı değişikliktir. Bu durum haklı nedenle fesih sebebi kabul edilmektedir.

Mola Hakkının Verilmemesi

4857 sayılı İş Kanunu’nun 68. maddesi, işçiye dinlenme hakkı tanır. İşçinin bu hakkından sürekli şekilde mahrum bırakılması halinde, sözleşmenin haklı nedenle feshi mümkündür.

Fazla Mesai Yapmaya Zorlanma

İşçinin kanunda belirlenen sürelerin üzerinde ve sürekli olarak fazla mesaiye zorlanması, işçi lehine düzenlemelere aykırıdır. Bu durumda işçi, iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.

Mobbing ve Taciz

İşverenin veya işveren vekilinin işçiye yönelik psikolojik baskı, hakaret, cinsel taciz veya kötü muamelede bulunması, 4857 sayılı Kanun’un 24/II-d maddesi gereğince haklı fesih sebebidir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması

İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması, işçinin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürür. Bu halde işçi, sözleşmesini feshedip tazminat talebinde bulunabilir.

Eşit Davranma İlkesine Aykırılık

İşyerinde ayrımcılık yapılması veya eşit işe eşit ücret ilkesine aykırı davranılması, Anayasa ve İş Kanunu hükümlerine aykırıdır. İşçi bu nedenle iş akdini haklı sebeple feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.

Çalışma Şartlarının Esaslı Biçimde Değiştirilmesi

İşçinin rızası olmadan görev yeri, iş tanımı veya ücret gibi esaslı şartların aleyhe değiştirilmesi, haklı fesih sebebi kabul edilir. Bu durumda işçi, kıdem tazminatına hak kazanır.

Emeklilik Sebebiyle Ayrılma

Sosyal güvenlik mevzuatında öngörülen prim gün sayısını ve sigortalılık süresini dolduran işçi, yaş koşulunu beklemeden işten ayrılarak kıdem tazminatı alabilir.

Kadın İşçinin Evlilik Nedeniyle Ayrılması

Türk Medeni Kanunu’na uygun şekilde evlenen kadın işçi, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde iş akdini feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.

Askerlik Sebebiyle Ayrılma

Erkek işçi, zorunlu askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrıldığında, kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.

Sağlık Sebepleriyle Ayrılma

İşçinin sağlık durumu çalışmasını imkânsız hale getiriyorsa, iş akdini feshederek kıdem tazminatına hak kazanır. Bu husus 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/I maddesinde düzenlenmiştir.

Kendi İsteğiyle Tazminat Şartları ve Gerekli Belgeler

İşten Kendi İsteğiyle Ayrılan İşçi İhbar Tazminatı Alabilir mi?

• İşçi kendi isteğiyle ayrılırsa ihbar tazminatı hakkı yoktur.
• İşveren, işçiyi ihbar süresine uymadan çıkarırsa işçiye ihbar tazminatı öder.
• İşçi haklı nedenle fesih yaparsa da ihbar tazminatı talep edemez, ama ödeme yükümlülüğü de doğmaz.

Özel Sektörde Tazminat Alma Şartları

Özel sektörde çalışan işçinin tazminat alabilmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerekir. İşçinin en az 1 yıl kıdemi olmalıdır. İş sözleşmesi, işveren tarafından haksız feshedilmişse veya işçi haklı nedenle feshetmişse kıdem tazminatına hak kazanır. Ayrıca emeklilik, askerlik, evlilik veya sağlık gerekçeleriyle ayrılan işçi de kıdem tazminatı talep edebilir.

Haklı Nedenle İstifa Eden İşçi İşçi Haklarını Nasıl Alır?

Haklı nedenle istifa eden işçi, kıdem tazminatı, ödenmemiş ücret, fazla mesai, yıllık izin ücreti gibi haklarını talep edebilir. Öncelikle fesih dilekçesi işverene yazılı olarak bildirilir. İşveren ödeme yapmazsa işçi, zorunlu arabuluculuk başvurusunda bulunur. Arabuluculuk süreci sonuçsuz kalırsa iş mahkemesinde dava açılarak hakların tahsili sağlanır.

Arabuluculuk Başvurusu Nasıl Yapılır?

Arabuluculuk başvurusu, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde zorunlu bir süreçtir. İşçi, iş sözleşmesinden kaynaklanan hak talepleri için, işyerinin bağlı olduğu ildeki veya işverenin yerleşim yerindeki arabuluculuk bürosuna başvurmalıdır. Başvuru, Adalet Bakanlığı’nın arabuluculuk sistemi üzerinden veya bizzat ilgili büroya dilekçe ile yapılır. Dilekçede, uyuşmazlığın konusu, talep edilen haklar (örneğin, kıdem tazminatı, ücret alacağı) ve tarafların bilgileri belirtilmelidir. Gerekli belgeler (iş sözleşmesi, maaş bordrosu gibi) eklenmelidir. Arabulucu, tarafları görüşmeye davet eder; anlaşma sağlanamazsa dava yoluna gidilebilir. İş hukuku avukatı, sürecin doğru yürütülmesi için tavsiye edilir.

İş Mahkemesi Süreci, Görevli ve Yetkili Mahkeme, Zamanaşımı

İş mahkemesinde süreç, arabuluculuk başvurusunun sonuçsuz kalmasıyla başlar. İşçi, son tutanağı alarak iş mahkemesine dava açar. Dava dilekçesi sunulduktan sonra mahkeme, tarafları duruşmaya çağırır ve deliller toplanarak yargılama yapılır.

Görevli mahkeme iş mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise işin görüldüğü yer veya davalının yerleşim yerindeki iş mahkemesidir. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve alacak davalarında zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Aniden İşten Ayrılma

İşçinin aniden işten ayrılması, yani bildirim süresine uymadan iş akdini sona erdirmesi kural olarak ihbar tazminatı sorumluluğu doğurur. Ancak işçi, İş Kanunu’nun öngördüğü haklı sebeplerden biriyle derhal fesih yapıyorsa, ihbar tazminatı ödemez ve kıdem tazminatına hak kazanır. Haklı sebep olmadan habersiz ayrılan işçi ise tazminat talep edemez.

İstifa Yazmadan İşten Ayrılmak

İstifa yazmadan işten ayrılmak, işçinin hukuki sorumluluklarına yol açar. 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca, işçinin iş sözleşmesini feshetmesi için işverene yazılı bildirimde bulunması zorunludur. Yazılı istifa sunulmadan işten ayrılma durumunda, işveren, işçinin kıdemine bağlı olarak 2 ila 8 hafta arasında değişen ihbar süresine karşılık gelen ihbar tazminatı talep eder. Ancak, işverenin ücret ödememesi, çalışma ortamında sağlık riski oluşturması veya ayrımcılık gibi ciddi kusurları bulunursa, işçi haklı nedenle yazılı bildirim olmadan işten ayrılır ve kıdem tazminatı talep etme hakkına sahiptir. Delillerin toplanması ve hukuki danışmanlık alınması gereklidir.

Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçi Tazminat Alabilir Mi? SSS

İlgili İçerikler;

• Sigortasız Çalışan İşçi Tazminat Alabilir Mi?
• Maaşı Ödenmeyen İşçinin Hakları
• İş Kazası Avukatı