Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

Ehliyetsiz araç kullanma cezası %58,46 yeni değerleme oranı ile 2025 yılında 18.706 TL olarak güncellenmiştir. Ceza tutanağının tebliğ edilmesi ile ilk 30 gün içerisinde cezanın ödenmesi indirimden yaralanmayı sağlamaktadır. Kısacası; 2025 yılı için ehliyetsiz araç kullanma cezası için uygulanan %25 oranında erken ödeme indirimi ile 14.029 TL’dir.

Ehliyete ilişkin cezalar arasında; sınıfına uygun araç kullanmamak veya yanına almamakta cezai işlem ile sonuçlanır. Kısacası; ehliyet sınıfına uygun araç kullanmak veya kullandırmak 9.267 TL ve 20 ceza puanı iken; ehliyeti bulunduğu halde yanına almayan sürücüye 2.167 TL idari para cezası ve 5 ceza puanı verilmektedir.

Ceza Tanımı	Ceza Tutarı	İndirimli Ödeme Tutarı
Ehliyetsiz araç kullanmak	18.706 TL	14.029 TL
Ehliyetsiz motor Kullanma Cezası	18.706 TL	14.029 TL
Ehliyetsiz ve Alkollü Araç Kullanmak	27.974 TL	20,980 TL
Sürücü belgesi iptal olan kişinin araç kullanması	18.706TL	14.029 TL
Ehliyeti unutup yanına almadan araç kullanmak	2.167 TL	1.625 TL
Yetersiz ehliyet cezası	9.267 TL	6,950 TL
18 yaş altının araç kullanma cezası	18.706 TL	14.029 TL
Ehliyetsiz kişiye araç vermek	18.706 TL	14.029 TL

Yıllara Göre Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezaları

Ehliyetsiz araç kullanma, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Sürücü belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 36’ıncı maddesine göre cezai işlem gerektiren bir hareket olarak belirlenmiştir. İlgili kanun maddesinde yer alan ifadeler:

“Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır. Araçlar, Yönetmelikte sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler ile çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir ‘şeklindedir.

Son 8 yıla ait ehliyetsiz araç kullanma cezası ve indirimli ödeme tutarlarına ilişkin veriler aşağıdaki gibidir:

Yıllar	Ceza Tutarı	İndirimli Ödeme Tutarı
2025	18.706 TL	14.029 TL
2017	1.763,00 TL	1.322,25 TL
2018	2.018,00 TL	1.513,5 TL
2019	2.497,00 TL	1.872,75 TL
2020	2.473,00 TL	1.854,75 TL
2021	2.698,00 TL	2.023,5 TL
2022	3.674,00 TL	2.755,5 TL
2023	8.190,00 TL	6.142,5 TL
2024	12.977,00 TL	9.733,5 TL

Karayolları kanunu 39. Madde, ehliyetsiz araç kullanma cezasının ana dayanağıdır. Bu kanun kapsamında verilen cezaların nedenleri kısaca:

• Araç kullanan kişinin sürücü belgesi olmaması,
• Sürücü belgesinde yazan araçtan farklı bir araç kullanılması,
• Geçerlilik süresi dolan ehliyetle trafiğe çıkılması,
• Ehliyeti iptal edilen kişilerin trafikte araç kullanması,
• Cumhuriyet Savcılıkları veya mahkemelerce geçici ya da kalıcı olarak ehliyetlerine el koyulan kişilerin araç kullanması,
• Ehliyetin yanında bulunmaması.

Karayolları Kanunu madde 37. Sadece ehliyet zorunluluğu olmayan durumlara yönelik olarak düzenlenmiştir. Bu maddeye göre ehliyetsiz kullanılabilecek araçlar:

• Elektrikli Scooter,
• Hayvan taşıtları (Trafiğe çıkmaları yasaktır),
• Bisiklet,
• Motor hacmi düşük olan elektrikli otomobiller.

Ehliyetsiz Motor Kullanma Cezası

Karayolları trafik kanununa göre motosiklet aracını kullanabilmek için; A, A1, A2 ve M sınıfı ehliyetlere sahip olmak gerekir:

• A sınıfı ehliyet alabilmek için 20,
• A1, M, B1 sınıfı motosiklet ehliyeti almak için ise 16,
• A2 sınıfı motosiklet ehliyeti alabilmek için ise 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir.

Ehliyetsiz motor kullanmanın cezası, ehliyetsiz araç kullanmak ile aynıdır. Ehliyetsiz motor kullanmaktan dolayı kesilen cezanın en geç 30 gün içerisinde ödenmesi gerekir. Ödenmediği takdirde her ay %5 faiz eklenir. Zamanında ödenmeyen trafik cezalarından dolayı her ay faiz işleyecek ve indirimden de yararlanılmayacaktır. Tüm bunlara rağmen idari para cezası ödenmezse haciz işlemleri başlatılır. Cezanın 30 gün içerisinde ödenmesi durumunda %25 indirim uygulanır.

İlginizi çekebilir: Borcumdan Dolayı Babamın Ve Annemin Mallarına Haciz Gelir Mi?

18 Yaş Altı Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

18 yaş altı ehliyetsiz araç kullanma cezası kişinin yaşına bağlı olarak değişmektedir. Nedeni ise; Türk hukukunda 15 yaşını doldurmayan bireylere idari para cezası uygulanmaz. 15 yaş altı kişiler ehliyetsiz olarak araç kullanırlarken yakalanırlarsa, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 11. Maddesi gereğince araç sahibine para cezası kesilir.

KTY madde 76’ya göre, M, A1 ve B1 sınıfı sürücü belgesi alabilmek için 16 yaşını bitirmiş olmak gerekir. Bu sınıflar dışındaki sürücü belgelerinin alınabilmesi için ise 18 yaşını bitirmiş olma şartı aranır. Bazı sürücü belgesi sınıflarını alabilmek için 18 yaşından da büyük olmak gerekir.

18 yaş altı ehliyetsiz araç kullanma cezasına ilişkin Yargıtay 4. Hukuk 2018/1646 Esas Numaralı, 2019/5071 Sayılı ve 06/11/2019 Tarihli kararında;

” davacının taksirle yaralanmasına neden olma suçundan mahkumiyet kararı verildiği, anılan bu davalının ceza dosyasındaki eyleminin davacının kişilik haklarına saldırı niteliğini taşıdığı, eylem tarihinde davalı …’ın reşit olmadığı, aile hukukuna ilişkin velayet hakkından kaynaklanan sorumluluk hali sebebiyle velayet hakkını kullanan baba davalı …’in de eylemden sorumlu olduğu düşünülerek aile mahkemesi sıfatıyla davacı lehine manevi tazminata hükmedilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 369. maddesinde ev başkanının, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumlu olduğu düzenlenmiş olup, mahkemece, davalı …’in, diğer davalı …’ın babası olması nedeniyle oluşan manevi zarardan sorumlu olacağına hükmedilmiştir.

Dosya kapsamından, davalı …’in aracın sürücüsü, diğer davalı …’in ise aracın maliki olduğu ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesi kapsamında araç işleten sıfatını haiz olacağı ve aynı Kanun’un 85. maddesine göre de motorlu aracın işleteninin doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulacağı gerekçesiyle işbu davanın açıldığı, bu nedenle Türk Medeni Kanunu’nun 369. maddesi uyarınca aile başkanı sıfatına dayalı olarak açılmış bir dava bulunmadığı anlaşılmıştır.

 Eldeki davanın aile başkanlığı sıfatına dayalı olarak Türk Medeni Kanunun 369. maddesi kapsamında açılmış bir dava olmadığı dikkate alınarak, davaya asliye hukuk mahkemesinde bakılması gerekirken kanunun emredici düzenlemesine aykırı olarak aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesinde davanın esası hakkında karar verilmesi doğru görülmemiş; kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir ve açıklanan nedenlerle BOZULMASINA karar verilmiştir’.

İkinci Kez (2.) Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

2. kez ehliyetsiz araç kullanma cezası Kabahatler Kanunu’nda yer alan 15. maddenin ikinci bendinde yer alan ‘aynı kabahatin ikinci kez işlenmesi olarak ceza ile sonuçlanmaktadır. İkinci kez ehliyeti bulunmadan trafiğe çıkan sürücüye ayrı olarak idari para cezası uygulanırken hapis cezası da gündeme gelmektedir.

Kısacası; ikinci kez ehliyetsiz araç kullanma cezasında 2 veya 3 aylık hapis cezası idari para cezasının yanı sıra olarak verilmektedir.

Kabahatler Kanunu madde 15/2’de ikinci kez ehliyetsiz araç kullanma cezasına ilişkin yapılan açıklama da:

“İçtima

Madde 15- (1) Bir fiil ile birden fazla kabahatin işlenmesi halinde bu kabahatlere ilişkin tanımlarda sadece idarî para cezası öngörülmüşse, en ağır idarî para cezası verilir. Bu kabahatlerle ilgili olarak kanunda idarî para cezasından başka idarî yaptırımlar da öngörülmüş ise, bu yaptırımların her birinin uygulanmasına karar verilir.

(2) Aynı kabahatin birden fazla işlenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayrı ayrı idarî para cezası verilir. Kesintisiz fiille işlenebilen kabahatlerde, bu nedenle idarî yaptırım kararı verilinceye kadar fiil tek sayılır.

(3) Bir fiil hem kabahat hem de suç olarak tanımlanmış ise, sadece suçtan dolayı yaptırım uygulanabilir. Ancak, suçtan dolayı yaptırım uygulanamayan hallerde kabahat dolayısıyla yaptırım uygulanır.”

3 Kez Ehliyetsiz Yakalanınca Ne Olur?

Bir kişinin 3 kez ehliyetsiz araç kullanırken yakalanması, cezai yaptırımların daha ağır uygulanmasına neden olur. Her tespit için ayrı ayrı 18.706 TL idari para cezası uygulanır. İlk 30 gün içinde ödenirse her biri 14.029 TL’ye düşer.

Ancak tekrar eden durumlarda Kabahatler Kanunu m.15/2 ve TCK m.179 uyarınca hapis cezası da gündeme gelir. Mahkemeye sevk edilen sürücü hakkında, önceki ihlallere göre 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilmesi mümkündür. Ayrıca sürücü sabıka kaydına sahip olabilir ve araç sahibine de müteselsil sorumluluk uygulanabilir.

Alkollü ve Ehliyetsiz Araç Kullanma

Alkollü ve ehliyetsiz araç kullanma cezası iki farklı yaptırım gerektiren suçtur. Alkollü araç kullanma cezası için 9.268TL idari para cezası verilirken aynı zamanda ehliyetsiz araç kullanma cezası olarak 18.706 TL idari para cezası da verilir. İdari para cezasının yanı sıra araç trafikten men edilerek otoparka çekilir. Özetle; alkolden ve ehliyetsizlikten iki ayrı ceza uygulanır, alkollü ve ehliyetsiz araç kullanma cezası 27.974 TL ‘dir .  30 gün içinde %25 indirimli ödenmesi halinde 20,980 TL olacaktır.

Alkollü araç kullanma için verilen ceza; alkolün promil derecesine ve kaçıncı kez alkollü araç sürerken yakalanma durumuna göre değişir. Kabahatler kanununa göre alkollü olarak araç kullanan kişilere verilecek cezalarda alkol sınırı 50 promildir. Yapılan denetimlerde 50 promil üzerinde olan sürücülere yaptırımlar uygulanır. Ticari araçlarda ise alkol sınırı 20 promildir.

Ehliyeti olanlar için ise alkollü araç kullanmaktan ehliyete geçici ya da kalıcı süre ile el koyulabilir. Belirli seviyenin üzerinde alkol alarak araç kullanan kişiler ayrıca Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre cezalandırılabilirler.

Alkollü ve ehliyetsiz araç kullanma cezaları TCK madde 179 ve 180’e istinaden uygulama görmektedir:

“Trafik güvenliğini tehlikeye sokma

(2) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma

Madde 180- (1) Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye üç aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.”

Ehliyet Yetersizliği Cezası Nedir?

Ehliyet yetersizliği cezası, sürücünün sahip olduğu ehliyet sınıfının kapsamına girmeyen bir aracı kullanması durumunda uygulanan idari yaptırımdır. Bu tür kullanımlar, Karayolları Trafik Kanunu m.39 kapsamında değerlendirilir. 2025 yılında yetersiz ehliyet cezası 9.267 TL olarak belirlenmiştir. İlk 30 gün içinde ödeme yapılması halinde ceza, %25 indirimle 6.950 TL’ye düşer.

Aynı araç için sürücü yeterli ehliyete sahip değilse ve araç sahibi buna rağmen kullanımına izin verdiyse, plaka üzerinden aynı miktarda ceza kesilir. Otomobil ehliyetiyle motosiklet kullanılması gibi sık karşılaşılan durumlar da bu kapsamdadır.

Yetersiz Ehliyetle Araç Kullanma Cezası 2025

Ehliyet sınıfına uygun olmayan araç kullanan sürücülere 2025 yılında güncellenen yeni ceza miktarı olan, 9.267 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Yeni zamlar ve düzenleme ile birlikte yetersiz ehliyet cezası uygulanan kişiler 30 gün içinde bu cezayı ödemeleri halinde % 25 indirim uygulanmaktadır. Cezanın indirimli tutarı 6.950 TL olacaktır. 

Yetersiz ehliyet ile araçlarının kullanılmasına müsaade eden araç sahiplerine ise plaka üzerinden aynı miktarda yani; 9.267 TL idari para cezası kesilir. Yetersiz ehliyetle araç kullanma cezası 2024 yılında 6.439 TL‘dir.

Motosiklet yetersiz ehliyet cezası en sık karşılaşılan ceza türlerinden bir tanesidir. Otomobil ehliyeti ile motor süren kişileri yetersiz ehliyetle araç kullanmaz cezası hükümleri uygulanır.

Ehliyet Taşımama Cezası 2025

Ehliyet taşımama cezası, sürücünün geçerli sürücü belgesine sahip olmasına rağmen, belgeyi yanına almadan trafiğe çıkması durumunda uygulanan idari para cezasıdır. 2025 yılı itibarıyla bu ceza 2.167 TL’dir. Ehliyet taşımama cezası, 30 gün içerisinde ödenirse 1.625 TL olarak tahsil edilir. Ayrıca ehliyet taşımama cezası olarak sürücüye 5 ceza puanı verilir.

Ehliyetin araç üzerinde bulunması zorunludur. Belgenin sonradan ibraz edilmesi cezanın iptal edilmesini sağlamaz; bu durum cezanın hukuki dayanağını ortadan kaldırmaz.

Süresi Geçmiş Ehliyet Kullanmanın Cezası 2025

Süresi geçmiş ehliyetle araç kullanmak, geçerlilik süresi dolmuş bir sürücü belgesiyle trafiğe çıkmak anlamına gelir. Bu fiil, Karayolları Trafik Kanunu m.39/3 kapsamında değerlendirilir ve idari para cezası ile sonuçlanır.

2025 yılı itibarıyla süresi dolmuş ehliyetle araç kullanmanın cezası 3.755 TL’dir. Ceza, 30 gün içinde ödenirse %25 indirimle yaklaşık 2.816 TL olarak tahsil edilir.

Bu durumda yalnızca para cezası uygulanmaz; araç geçici olarak trafikten men edilir. Ayrıca sürücü, belirli bir süre içerisinde ehliyetini yenilemezse, mevcut belge iptal edilebilir.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası Kime Kesilir?

Ehliyetsiz araç kullanma cezası öncelikle aracı süren kişiye kesilir. Ancak Karayolları Trafik Kanunu gereği, aracın sahibi, ehliyetsiz bir kişiye aracı kullandırdığı için ayrıca sorumlu tutulur.

Eğer sürücü 18 yaş altıysa veya ceza uygulanamayacak bir konumdaysa, ceza araç malikine veya velayet sahibi ebeveyne yönlendirilir. Bu tür durumlarda hem idari para cezası hem de tazminat sorumluluğu doğabilir.

Ehliyete El Konulduktan Sonra Araç Kullanmanın Cezası

Ehliyete el konulmuşken araç kullanmak, belgenin geçici ya da kalıcı olarak alınması sonrası yeniden trafiğe çıkmak anlamına gelir. Bu durum Karayolları Trafik Kanunu m.36 çerçevesinde değerlendirilir. 2025 yılı için belirlenen ceza tutarı 18.706 TL’dir. İndirimli ödeme ile 14.029 TL’ye düşer.

Ayrıca bu ihlal, TCK m.179/3 kapsamında cezai sorumluluğa neden olur. Bu nedenle ehliyeti iptal edilmiş kişinin araç kullanması halinde yalnızca para cezası değil, hapis cezası ve sabıka kaydı ihtimali de doğar.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası İptali

Ehliyeti olmadığından dolayı ceza alan kişi, haksız bir uygulamaya maruz kaldığını iddia ediyorsa, kararın kendisine tebliğ edilmesinden en geç 15 gün sonra Sulh Hukuk Mahkemesine itiraz başvurusunda bulunabilir. Eğer 15 gün süre içerisinde itiraz başvurusu yapılmazsa ceza kesinleşir ve itiraz hakkı olmaz.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu Madde 27’ye göre, trafik cezası kararına karşı ileri sürülen deliller açık bir şekilde itiraz dilekçesinde yer almalıdır.

İtiraz dilekçesi iki nüsha halinde ilgili mahkemenin kalemine verilmelidir.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası Taksitlendirme

Ehliyetsiz araç kullanma cezası; Kabahatler Kanunu madde 17 de yer aldığı üzere dört eşit taksit ile bölünebilmektedir. Ancak taksitlendirme de ödeme bir yıl için tamamlanacak şekilde ve ilk taksitin peşin olacak şekilde ayarlanması gerekmektedir.

İlgili kanun maddesinde yer alan ifadeler:

(2) İdarî para cezası, kanunda alt ve üst sınırı gösterilmek suretiyle de belirlenebilir. Bu durumda, idarî para cezasının miktarı belirlenirken işlenen kabahatin haksızlık içeriği ile failin kusuru ve ekonomik durumu birlikte göz önünde bulundurulur.

(3) (Değişik: 6/12/2006-5560/32 md.) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri tarafından verilen idarî para cezalarının ilgili kanunlarında 1/6/2005 tarihinden sonra belirlenen oranın dışındaki kısmı ile Cumhuriyet başsavcılıkları ve mahkemeler tarafından verilen idarî para cezaları Genel Bütçeye gelir kaydedilir. Sosyal güvenlik kurumları ile mahalli idareler tarafından verilen idarî para cezaları kendi bütçelerine gelir kaydedilir.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası Ehliyetsiz Kaza Yapmak

Karayolları kanunu, ehliyetsiz araç kullanma ile kazaya karışma kavramlarını birbirinden ayırmıştır. Eğer bir kişi ehliyetsiz olarak denetimlerde yakalanırsa, idari para cezasına çarptırılır. Ehliyetsiz olarak araç kullanma sonrasında trafik kazası yaşanması, cezayı artırıcı unsur değildir. Eğer ehliyetsiz olan kişinin kazada bir kusuru yoksa, bu kişiye yalnızca ehliyetsiz araç kullanmaktan ceza kesilir.

Ehliyetsiz olan kişi ölüm ya da yaralanmalı trafik kazasına karışmışsa ve kusurluysa, taksirle adam öldürme ve yaralama suçlarından ayrıca ceza alacaktır. Ayrı olarak bir de ehliyetsiz araç kullanmaktan cezalandırılacaktır.

Taksirli suçlar da iki bölümde değerlendirilir. Bilinçli taksirde kişiye verilecek olan ceza artırılır. Taksirde ise kişi yalnızca ehliyetsiz araç kullanma cezası alır. Ehliyetsiz araç kullanan kişinin bindiği aracın zararını sigorta karşılamaz.

Ehliyetsiz olarak araç kullanan kişi, algılama ve irade yeteneklerinden yoksunsa, bu kişiye ceza verilmez. Ancak akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri kişi hakkında alınır. Araç sahibine ise TCK, KTK ve KK hükümlerine göre ceza verilir.

Bağlanan Araçların Geri Alınması

Ehliyetsiz olarak araç kullanırken yakalanan kişinin kullandığı araç bağlanır. Aracın tekrar alınması, araç sahibinin cezayı ödemesi ve aracın çekildiği yer olan Yedi Emin Otoparkına otopark ücreti ödemesi ile mümkündür.

Ehliyetsiz araç kullanma cezası olarak bağlanan araç şirket aracı ise kimlik ve imza sirküsü ile alınır. Bağlanan araç, Yedi Emin otoparkından 6 ay süresince alınmazsa araç sahibine durum tebligat ile bildirilir. Tebligatla bildirilmesine karşın araç hala alınmamışsa, araç devlet hazinesine irat kaydedilir. Yine de 5 yıl içerisinde araç sahibi başvuruda bulunarak, aracını geri almak için talepte bulunabilir. Eğer araç sahibi talepte bulunursa emanet sahibine ödeme yapmak zorunadır.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası İtiraz Dilekçesi WORD İndir

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası Yargıtay Kararları

T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2011/17-2 Esas Numaralı, 13.4.2011 Tarihli Kararı:

ÖZET:

Dava, trafik zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçesiyle sigortalı aracın, sürücü belgesi olmayan sürücü tarafından kullanılırken, karıştığı kaza sonucu zarar gören üçüncü kişilere ödenen tazminatın rücuen tahsili istemine ilişkindir.

Eldeki rücu davasında, hükme dayanak alınan Asliye Hukuk Mahkemesi’nin destekten yoksun kalma tazminatına ilişkin kararında hükmedilen tazminat miktarının hesabında sigortalı araç sürücüsünün kusur oranına isabet eden kısmın
belirlenip belirlenmediği ve buna göre sonuçta sigorta şirketinin sigortalısından rücu edebileceği tazminat miktarının tespitinde sigortalı aracın sürücüsünün kazanın meydana gelmesindeki kusur oranının dikkate alınıp alınmadığı, uyuşmazlık konusudur.

Mahkemece hükme dayanak alınan, bilirkişi raporunda davacı sigorta şirketinin sigortalısına rücu edebileceği miktar belirlenirken Asliye Hukuk Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla belirlenen kusur durumu ile destekten yoksun kalma
tazminatından sigortalı araç sürücüsünün kusuruna isabet eden kısım göz önüne alınarak hesaplama yapılmıştır.

O halde, mahkemece, açıklanan bu rapora dayalı olarak ve hak sahiplerine ödeme yapan sigorta şirketinin ehliyetsiz araç kullanımı nedeni ile sigortalısına rücu hakkının sürücünün kusur oranı ile sınırlı olduğu da gözetilmelidir.

EHLİYETSİZ ARAÇ KULLANILMASI DURUMUNDA SİGORTANIN RÜCU HAKKI

Ehliyetsiz araç kullanmak Karayolları Trafik Kanunu gereğince idari para cezası gerektiren bir eylemdir. Bununla birlikte Zorunlu Mali Sigortası Genel Şartları gereğince ehliyeti iptal edilen, ehliyeti geçici ya da tedbiren elinden alınan ya da ehliyetinin kapsamadığı sınıftaki bir aracı kullananların karıştığı kazalarda sigorta şirketi karşı tarafa ödediği tazminatı rücu hakkına sahip olacaktır.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Yasal Mevzuatı

2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 36. Maddesi “Sürücü Belgesi Alma Zorunluluğu”nu düzenlemiştir. İlgili hüküm gereğince motorlu araçlar, karayollarında yalnızca sürücü belgesine sahip kişiler tarafından sürülebilecektir. Sürücü belgesine sahip olmayan kişilerin motorlu aracı karayolunda kullanması ve kullanılmasına izin verilmesi yasaktır.

Sürücü belgesi olmayan, sürücü belgesi geçici ya da tedbiren alınan, ya da sürücü belgesi iptal edilen kişilerin araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde, idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

Ehliyetli sürücünün, sahip olduğu ehliyet sınıfları haricinde araç kullanması da Karayolları Trafik Kanunu m.39’da yasaklanmıştır. İlgili hükme göre sahip olduğu ehliyet sınıfının kapsamına girmeyen bir aracı kullanan ehliyetli sürücüye idari para cezası verilir.

Geçerliliği sona ermiş olan ehliyetle karayolunda motorlu araç süren kişiye ise Karayolları Trafik Kanunu m.39/3 gereğince idari para cezası verilir.

Ehliyetsiz araç kullanırken yapılan trafik kazasında ehliyetsizliğin kusura etkisi bulunmamaktadır. Ancak yapılan trafik kazası sonucu oluşan hasarların tazmininde sigortanın ehliyetsiz kişiye kusuru oranında rücu hakkı bulunmaktadır. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarınca sigorta, ehliyetsiz sürücünün karıştığı trafik kazasında yaptığı ödemenin sorumluluktan kurtulabileceği miktarını ehliyetsiz sürücüye rücu edebilecektir.

Ehliyetsiz Sürücü Tazminat Alır Mı?

Ehliyetsiz sürücü kazada daha az kusurlu ya da kusursuz ise tazminat alabilecektir. Dolayısıyla bir sürücünün ehliyetsiz olması trafik kazası sonucunda tazminat alıp almaması hususunu etkileyecek bir kriter değildir.

Trafik kazası sonucunda ortaya çıkan zararlar kusuru bulunan taraftan tazmin edilir. Trafik kazası nedeniyle tazminat, bir kişinin trafik kazası sonucunda yaşadığı maddi ve/veya manevi zararların telafi edilmesi amacıyla ödenen bir tazminat türüdür. Trafik kazası tazminatı genellikle kazaya karışan araç sürücüsünün veya sigorta şirketinin sorumluluğunda olabilir.

Tazminat miktarı, kazanın neden olduğu zararın türüne, kazaya karışan tarafların kusur oranına, sigorta poliçelerine ve yerel yasal düzenlemelere bağlı olarak belirlenir. Trafik kazası tazminatı, araç hasarı, tıbbi masraflar, gelir kaybı, rehabilitasyon maliyetleri ve diğer zararları kapsayabilir. Bu tazminat, mağdurun yaşamını sürdürebilmesi ve zararlarını telafi edebilmesi için önemli bir destek sağlar.

Ehliyetsiz Kazaya Karışma Kusur Oranını Etkiler Mi?

Ehliyetsiz araç kullanma kusur sebebi değildir. Ehliyetsizlik kusur oranını etkilemez. Kazanın ardından olağan şekilde kusur oranlarına ilişkin tespit yapılır. Bununla birlikte ehliyetsiz sürücüye idari para cezası uygulanmaktadır.

Ehliyetsiz Kazada Sigorta Ödeme Yapar Mı?

Ehliyetsiz yapılan trafik kazasında sigorta şirketi ödeme yapmayacaktır. Bu konuda yasal mevzuat olarak Karayolları Trafik Kanunu ve Kasko Sigortası genel şartları mevcuttur. Karayolları Trafik Kanunu m.36 uyarınca karayolunda araç sürecek kimsenin araca uygun sürücü belgesini alma zorunluluğu bulunmaktadır. Aynı doğrultuda Kasko Sigortası Genel Şartlarında A.5. başlıklı “Teminat Dışında Kalan Zararlar” maddesinde Poliçede gösterilen aracın, ilgili mevzuat hükümlerine göre gerekli sürücü belgesine sahip olmayan kimseler tarafından kullanılması sırasında meydana gelen zararları kaskonun karşılamayacağı vurgulanmaktadır.

Aracınızla meydana gelen bir hasardan tazminat alabilmek için, aracı kullanan kişinin ehliyet sahibi olması veya yeterli ehliyet sınıfına sahip bir sürücünün aracı kullanması gerekmektedir. Eğer aracınızı ehliyetsiz bir sürücü kullanarak bir kaza meydana gelirse, kasko sigortası şirketi hasar tazminatınızı ödemeyecektir. Ayrıca, trafik sigortanızdan karşı tarafa hasar tazminatı ödendiği durumlarda, sigorta şirketiniz size bu miktarı rücu edecektir.

Ehliyetsiz yapılan trafik kazasında sigorta şirketinin ödeme yapmayacağını bilmekle birlikte ehliyetsizliğin kazalarda asli kusur olarak kabul edilmediğini haklarınızı savunabilmek adına unutmamak gerekmektedir.

Yargıtay bir kararında tam kusurlu ehliyetsiz sürücünün karıştığı kazada sigortanın karşı araca ödediği tazminatın tamamını rücu edebileceğini hükme bağlamıştır. İlgili karara göre davalının maliki/işleteni olduğu aracın, dava dışı sürücü …’in yüksek oranda alkollü ve ehliyetsiz olarak sevk ve idaresinde iken maddi hasarlı trafik kazasına sebebiyet verdiğini, dava dışı … ‘in tam ve asli kusurlu olduğunu, park halinde bulunan çarptığı aracın herhangi bir kusurunun olmadığının tespit edildiğini, trafik sigortası genel şartlarının B.4 maddesinde alkollü ve/veya ehliyetsiz araç kullanmanın rücu nedeni olarak gösterildiğini, bu nedenlerle sigortanın karşı araca yaptığı ödemenin tamamının davalıdan tahsiline karar verilmesini hükme bağlamıştır. (Yargıtay 17. HD., 2019/2586 E., 2020/6407 K.)

Ehliyetsiz Sürücüye Sigorta Rücu Edebilir Mi?

Ehliyetsiz sürücüye tazminatın kaldırılmasını sağlayabileceği ya da azaltabileceği oranda  sigorta rücu edebilecektir. 

“KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI”nın “Zarar görenlerin haklarının saklı tutulması ve sigortacının sigortalıya rücu hakkı” başlıklı B.4. maddesinin b fıkrası uyarınca Tazminatı gerektiren olay, aracın ilgili mevzuat hükümlerine göre gereken ehliyete sahip olmayan veya geçerliliğini yitirmiş sürücü sertifikasına sahip ya da ehliyetine geçici/sürekli el konulmuş kimseler tarafından sevk edilmesi veya trafik kurallarının ağır kusur ile ihlali sonucunda meydana gelmiş ise ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda kazaya sebebiyet veren sigortalıya rücu edebilir.

• İlgili hükümden anlaşılacağı üzere sigortacı, poliçe ya da yasalara dayanarak, ehliyetsiz sürücünün karıştığı trafik kazasında yaptığı ödemenin kaldırılmasını ya da azaltılmasını sağlayabileceği orandaki miktarını ehliyetsiz sürücüye rücu edebilecektir.

Ruhsat sahibinin ve ehliyetsiz sürücünün farklı kişiler olması halinde sigorta burada araç sahibine rücu edecektir. Ancak unutulmaması gerekir ki sigorta rücu hakkını kusur oranında kullanabilecektir. Örneğin kazada ehliyetsiz sürücünün %60 kusuru bulunmakta ise, sigorta şirketi karşı tarafa ödediği tazminatın %60’ını rücu etme hakkına sahip olacaktır.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Yargıtay Kararları

Yargıtay bir kararında “sürücü sertifikası” olan kişinin karıştığı kazada sigorta şirketinin rücu hakkını incelemiştir. İnceleme sonucunda “sürücü sertifikası”nın “sürücü belgesi”ne yerine geçmediğini ve bu nedenle sigorta şirketinin rücu hakkına sahip olduğunu karara bağlamıştır. İlgili kararda “Sürücü, sertifika sahibi olup ehliyet alma hakkına haiz olsa dahi ehliyetini almadığı süre içinde araç kullanması durumunda sürücü belgesiz araç kullanan kişi konumunda olup bu sırada oluşan kazadan dolayı sigorta şirketinin üçüncü kişilere ödenen zarar miktarı bakımından sigortalısına rücu hakkı bulunmaktadır. Sonuç itibariyle mahkemece, sigortalı aracın sürücüsünün sürücü belgesiz aracı kullandığı dikkate alınarak rücu koşullarının oluştuğu kabul edilip sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.” hükmüne varmıştır. (Yargıtay HGK., E. 2017/17-1713, K. 2021/1042)

Yargıtay bir diğer kararında da sürücü ve araç sahibinin farklı olduğu trafik kazasında sürücüye açılan davanın husumet yönünden reddi gerektiği ve davanın araç sahibine açılması gerektiğine hükme bağlamıştır. İlgili kararda “Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın B.4.2. maddesinde, ödemede bulunan sigortacının, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre tazminatın kaldırılmasını sağlayabileceği oranda sigorta ettirene rücu edebileceği hükme bağlanmıştır.

Bu durumda, davacı sigortacı, bu davayı ancak kendi akidine karşı açabilecektir. Oysa Halis, sigorta ettiren olmayıp, sözleşmenin de tarafı değildir. Sadece, zarara neden olduğu iddia edilen sigortalı aracın sürücüsü konumundadır. Bu durum karşısında, mahkemece, davalı sürücü hakkında açılan davanın pasif sıfat (husumet) yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın davalı Halis yararına bozulması gerekmiştir.” şeklinde karara bağlamıştır. (Yargıtay 17. HD., E.2008/3721 K.2008/4991)

 Sık Sorulan Sorular: 

KAYNAKLAR:

• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2918.pdf
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2134506