Sürücülerin trafikteki kural ihlallerine bağlı olarak meydana gelen kazalar sonrası genellikle “asli kusurlu” ve “tali kusurlu” olarak bir ayrım yapılmaktadır. Bu ayrımın doğru olarak yapılması bir çok konuda önemlidir. Örneğin ölümlü trafik kazalarında KTK 52/1-a kusur oranının tespit edilmesi, ceza yargılaması sonrasında alınabilecek hapis veya adli para cezalarına etkisi oldukça büyüktür.
Bunun dışında araç değer kaybı veya araç pert değerinin hesaplanması veya açılması muhtemel tazminat davalarında bu miktarların belirlenmesinde yine KTK 52/1-a kusur oranı belirleyici bir unsurdur.
Trafikte sürücülerin araç sevk ve idare ederken uymak zorunda oldukları kurallar 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda düzenlenmiştir. Bu kuralların ihlali durumunda idari para cezası (Trafik Cezası) ile cezalandırılmak mümkündür. Bunların dışında ise yine bu kuralların ihlali sonucu meydana gelen kazalarda kusur oranına göre farklı sonuçlar doğabilmektedir. KTK 52/1-a kusur oranı da bunlardan sadece birisidir.
Karayolları Trafik Kanunu 52/1-a;
“Sürücüler; Kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken, dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya geçitlerine, hemzemin geçitlere, tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını azaltmak, zorundadırlar”
KTK 52/1-a Asli Kusur Mu? Tali Kusur Mu?
Asli kusur; Meydana gelen kazanın temel sebebi olarak nitelendirilirken, tali kusur; Kişinin gerekli önlemleri almaması veya gerekli dikkat ve özeni göstermemesi durumlarında söz konusunu olabilmektedir. Yukarıda belirtmiş olduğumuz KTK 52/1-a maddesi de trafikte belirli bölgelere yaklaşırken hızın azaltılması gerektiği şeklinde bir düzenlemedir.
Karayolları Trafik Kanununun 52/1-a maddesi “hız kurallarına” ilişkin bir uygulamadır. Trafik bilirkişi veya Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Daire Başkanlığı KTK 52/1-a maddesinin ihlalinin genellikle tali kusurlu olduğu yönünde raporlar düzenlenmektedir. Yerel mahkemeler ve yüksek yargı organlarının bu konuda vermiş oldukları kararlar da yine bu doğrultuda olup, KTK 52/1-a maddesini “tali kusur” olarak kabul etmektedirler.
“… Taksirle öldürme suçundan sanığın mahkumiyetine ilişkin hüküm, sanık müdafii ile katılanlar vekili tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Sanığın idaresinde aracı gündüz vakti, saat 10.30 sıralarında meskun mahalde tek yönlü yolda seyri sırasında gidiş istikametine göre sağ tarafından yola girerek karşıdan karşıya geçmeye çalışan yayaya, sol şerit üzerinde aracın sağ ön köşe kısmı ile çarpması neticesinde yayanın öldüğü olayda, Ankara Trafik İhtisas Dairesinin 30/07/2015 tarihli raporunda, sanığın “… hızını yerleşim yeri mahal ve koşullarına göre ayarlamamış, yolun sağ tarafından kontrolsüzce yola giren yayayı gördüğünde çarpmamak için fren tedbirine başvurup sola manevra yapmasına rağmen, mahal şartları üzerindeki hızı nedeniyle aracını durduramayıp, aracın sağ ön köşe kısmı ile yayaya çarpıp fırlattığı olayda, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranışı nedeniyle KTK 52/b gereğince tali kusurlu olduğunun belirtilmesi karşısında, tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde sanık hakkında kurulan hükümde bir isabetsizlik bulunmadığı görülmekle…” [1]
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 20.04.2022 tarih ve 2022/3153 sayılı kararı ile KTK 52/1-a maddesinin ihlali şeklinde gerçekleşen kazada sürücünün tali kusurlu olduğunu belirtmiştir.
52/1-a Kusur Oranı Yüzde Kaçtır?
KTK 52/1-a kusur oranının belirlenmesinde kazaya neden olan diğer etkenler de göz önüne alınmaktadır. İki motorlu taşıdın karşılıklı olarak kural ihlalleri ile araç ve yayanın karışmış olduğu kazalarda KTK 52/1-a kusur oranı değişebilmektedir.
Bu kural ihlalinin sonucunda yayanın yaralanması veya ölümü şeklindeki bir sonuç meydana gelmesinde sürücü %25 oranında tali kusurlu olarak görülmektedir.
İki aracın karışmış olduğu kazalarda ise diğer etkenler göz önüne alınarak veya diğer aracın ihlal etmiş olduğu kural göz önüne alınarak bir kusur oranı tespit edilmektedir.
Karşılıklı Kusur Dağılımı Değerlendirmesi
| Kusur Durumu | 1.sürücü | 2. Sürücü |
| Asli – Asli | % 50 | % 50 |
| Asli – Tali | %75 | % 25 |
| Tali – Tali | % 50 | %50 |
| Asli – Kusursuz | % 100 | % 0 |
| Tali – Kusursuz | % 100 | % 0 |
52/1-a Kusur Oranı İtirazı Nasıl Yapılır?
52/1-a kusur oranı itirazı konusunda kazaya karışan araçların sigorta şirketlerinin farklı veya aynı olması durumlarına göre izlenecek yol kısmen farklılık gösterir. Tarafların her ikisinin de sigorta şirketleri aynı olması durumunda kusur oranı itirazı “Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezine” (SBM) yapılması gerekir. Bu gibi durumlarda kusur oranı itiraz süresi beş (5) iş günüdür.
Ancak sigorta şirketleri farklı olması halinde kusur oranı itirazı, Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılmaktadır. Sigorta şirketlerinin farklı olması halinde ise itiraz süresi on (10) gün olarak belirlenmiştir. Bunun dışında kusur oranı itirazı olarak nitelendirilen Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılacak olan kusur oranın tespiti davası vardır. Bu davaların ise zamanaşımı süresi 2 yıldır.
52/1-a Kusur Oranı İtirazı
52/1-a kusur oranı itirazı konusunda genel olarak iki farklı yol izlenmektedir. Ceza yargılamalarındaki kusur oranına itiraz mahkemeye verilecek olan dilekçe ile mümkündür.
Sigorta şirketlerinin belirtmiş olduğu kusur oranlarına itirazlar ise sigorta bilgi gözetim merkezi veya sigorta tahkim komisyonuna yapılmaktadır. Sigorta tahkim komisyonlarına yapılacak kusur oranı itirazında herhangi bir netice alınamaması halinde ise bu konuda kusur oranının tespiti için Asliye Hukuk Mahkemesine dava açılabilmektedir.
52/1-a Kusur Oranı İtiraz Dilekçesi
Sigorta şirketini veya sigorta tahkim komisyonlarına yapılacak kusur oranı itirazları web sitesi üzerinden online formların doldurulması ile yapılmaktadır. 52/1-a kusur oranı itirazı dilekçesine genellikle ceza yargılamalarında veya sigorta tahkim komisyonuna başvurmadan önce açılacak olan “kusur oranı tespit davasında” gereksinim duyulmaktadır. Her iki durum için hazırlanmış 52/1-a kusur oranı itiraz dilekçesi örnekleri ise aşağıdaki gibidir.
Ceza Mahkemesi Kusur Oranına İtiraz Dilekçesi
| … AĞIR CEZA MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA … ASLİYE CEZA MAHKEMESİNE Esas No : … MÜŞTEKİ / MAĞDUR / ÖLEN : … KATILAN : … SANIK : … SANIK VEKİLİ : … ADRES : … TALEP : Bilirkişi Raporu ile Kusur Oranına İtiraz AÇIKLAMALAR : Müvekkilim kendisine ait … plakalı aracı ile ilimiz … caddesi üzerinde bulunan … kavşağında meydana gelen ölümlü / yaralanmalı / maddi hasarlı trafik kazası sonrasında yapılan bilirkişi incelemesi sonucu … oranında asli kusurlu olduğu şeklinde rapor düzenlenmiştir. Kazada müvekkilime Karayolları Trafik Kanunun 52/1-a maddesini ihlal ettiği gerekçesi ile raporda belirtilen kusur oranı atfedilmiştir. Karayolları Trafik Kanunu madde 52/1-a; Sürücüler; “Kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken, dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya geçitlerine, hemzemin geçitlere, tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını azaltmak” Zorundadırlar. Şeklindedir. Müvekkilim kaza anında aracının hızını KTK 52/b maddesinde belirtildiği şekilde ayarlayarak araç sek ederken kaza meydana gelmiştir. Bu nedenle kusur olmadığı gibi asli kusurlu olması da mümkün değildir. Bölge Adliye Mahkemeleri ile Yargıtay ilgili Hukuk ve Ceza dairelerinin benzer kural ihlalleri nedeniyle meydana gelen kazalarda sürücünün tali kusurlu olduğu yönünde emsal kararlar vermiştir. İSTEM VE TALEP : Yukarıda açıklamış olduğumuz nedenlerden dolayı müvekkilime atfedilen kusur oranı, müvekkilimin hukuki statüsünün belirlenmesinde etkili bir öneme sahiptir. Bu nedenle kusur oranına itiraz ediyor, bu konuda yetkili ve görevli mercilerden kusur oranı tespiti konusunda rapor alınmasını talep ediyoruz. Vekil |
Kusur Oranı Tespiti Dava Dilekçesi
| … ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE DAVACI (TESPİT İSTEYEN) : … VEKİLİ : … ADRES : … DAVALI : … ADRES : … DAVA KONUSU : Kusur Oranının Tespiti AÇIKLAMALAR : Müvekkilim sevk ve idare etmiş olduğu … plakalı aracıyla seyir halinde iken, davalı … sevk ve idare etmiş olduğu … plakalı aracın çarpışması sonucu maddi hasarlı trafik kazası meydana gelmiştir. Meydana gelen kazadan dolayı dava dilekçesi ekinde belirtilen kusur oranları taraflara atfedilmiştir. Müvekkilimizin olayda herhangi bir kusurunun bulunmadığı, trafik kaza tespit tutanağı ile bilirkişi raporları arasında çelişkiler bulunması nedeniyle kusur oranının tespiti için dava açma zarureti doğmuştur. TALEP : Müvekkilime ait … plakalı araç ile davalıya ait … plakalı aracın … tarihinde karışmış olduğu kazadan dolayı kusur oranı tespitinin mahkemenizce yapılarak karar verilmesi arz ve talep olunur. Deliller: Kaza Tespit Tutanağı İfadeler Tanık beyanları DAVACI VEKİLİ |
Kusur Oranına İtiraz Süresi Ne Kadardır?
Sigorta Bilgi ve Gözlem Merkezlerine yapılacak olan kusur oranına itiraz süresi 5 gündür. (sigorta şirketlerinin aynı olması durumunda) Sigorta tahkim komisyonlarına yapılacak olan itirazlarda kusur ise kusur oranına itiraz süresi 10 gündür. (sigorta şirketlerinin farklı olması durumunda) Bu durumlar haricinde sigorta kusur oranının tespiti için açılacak olan tespit davalarının açılması için öngörülen süre ise Borçlar Kanununa göre 2 yıldır.
52/1-a Trafik Cezası Yazılır Mı?
52/1-a kusur oranı tespiti sigorta hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklarda veya yaralanmalı trafik kazaları ile ölümlü trafik kazalarında dikkate alınmaktadır. Bu nedenle 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca 52/1-a maddesinin ihlali halinde asli kusurlu veya tali kusurlu şeklinde bir ayrıma tabi tutulmaksızın ilgili sürücü hakkında idari para cezası yani trafik cezası düzenlenmektedir.
2024 yılı itibariyle KTK 52/1-a maddesini ihlal eden sürücü hakkında 690.00 TL İdari para cezası düzenlenmektedir. Ayrıca sürücü ceza puanına 15 puan eklenir.
Sıkça Sorulan Sorular:
2024 KTK 52/1-a Trafik Cezası Ne Kadar?
52 1 a ktk maddesini ihlal eden sürücüye 690 TL trafik cezası, idari yaptırımı uygulanır.
KTK 52/1-a Ceza Puanı Ne Kadar?
52/1 a trafik kuralı ihlali yapan sürücüye 15 ceza puanı uygulanır. 1 yıl içerisinde 100 ceza puanını dolduran sürücülerin ehliyetin el koyulur.
KTK 52/1-a Kusuru Soncunda Sürücü Belgesi Alınır Mı?
Hız sınırlarını aşan sürücünün ehliyetine el koyulamaz. İdari yaptırım uygulanarak sürücü bırakılır.
KTK 52/1-a Araç Trafikten Menedilir Mi?
52 1 a kural ihlali yapan araç trafikten men edilemez.
KTK 52/1-a Cezası Nasıl Ödenir?
İdari yaptırım cezaları vergi daireleri ve ptt şubelerinden ödenebilir. İnternet üzerinden de ödeme yapabilirsiniz. https://dijital.gib.gov.tr/hizliOdemeler/MTVTPCOdeme Adresine gerekli bilgileri girerek ödeme sağlayabilirsiniz.
KTK 52/1-a Erken Ödeme İndirimi Ne Kadar?
15 gün içinde yapanlar için idari para cezası 517,5 TL olacaktır.
Kaynakça:
[1] Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 20/04/2022 tarih, 2020/3842 esas ve 2022/3153 sayılı kararı
