Sigortasız Araçla Trafik Kazası

Sigortasız araçla trafik kazası olduğu zaman kusurun hangi tarafta olduğu ve kazanın maddi hasarlı veya yaralanmalı ve ölümlü kaza olup olmadığı önem arz etmektedir. Örneğin sigortasız araç ile kaza yaptıysanız ve kusur karşı taraftaysa karşı taraftaki aracın sigortasından tazminat talep edebilirsiniz. Ancak kazada kusur sizdeyse karşı taraf Güvence hesabına başvurarak yaralanma ve ölüm için tazminat talep edebilecektir. Fakat karşı taraf maddi hasarlar için Güvence Hesabından talepte bulunamayacaktır.

Bunun yerine karşı taraf maddi hasarlar için kusurlu araç sürücüsü ve araç sahibinden tazminat talep edebilecektir. Dolayısıyla sigortası olmayan araçların kusurlu olduğu kazalarda hak sahipleri sadece bedeni hasar tazminatı ve destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilecektir.

Kaza Anında Trafik Sigortası Yoksa Ne Olur?

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre her araç sahibi trafik sigortası yapmak zorundadır. Trafik sigortası yapmayan araç sürücüleri idari para cezası ödeyecektir. Ayrıca trafik görevlileri sigortasız aracı trafikten men edecektir.

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre Sigortasız bir araçla trafik kazası olduğunda sigortasız araç kusurlu ise hak sahipleri Güvence Hesabı’ndan maddi hasarlar için tazminat talep edemeyecektir. Ancak hak sahipleri Güvence Hesabı’ndan yaralamalı kazalarda bedeni hasar tazminatı ve ölümlü kazalarda ise destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilecektir. Bununla beraber hak sahipleri Türk Borçları Kanunu madde 49’a göre araç sürücülerinden ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 85’e göre araç sahiplerinden maddi ve manevi tazminat talep edebilecektir.

Sigortasız Araçla Ölümlü ve Yaralanmalı Trafik Kazası 

Sigortasız araçla ölümlü ve yaralanmalı trafik kazası olması halinde hak sahiplerinin Güvence Hesabı’ndan yaralama ve ölüm olayı için tazminat isteme hakları bulunmaktadır. 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre güvence hesabına başvuru şartları aşağıdaki şekildedir;

• Kazadaki karşı taraf araç sürücüsü kusurlu olmalıdır.
• Kazadaki karşı taraftaki aracın sigortası olmamalıdır,
• Kaza sonucu bedensel zarar veya ölüm meydana gelmelidir.

Söz konusu şartların gerçekleşmesi halinde hak sahipleri Güvence Hesabı’ndan ölümlü ve yaralanmalı trafik kazası için tazminat isteyebilecektir. Ancak 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre Güvence Hesabı kaza tarihinde geçerli olan teminat limitleri dahilinde tazminat ödemekle sorumludur. Teminat limitini aşan talepler olması halinde hak sahipleri fazla kısımlar için araç sürücüsü ve araç sahibinden tazminat talep edebilir.

Sigortasız Araçla Kaza Yapan Sürücünün Ve Araç Sahibinin Sorumluluğu

Trafik kazasında araç sürücüsünün ve araç sahibinin sorumluluğu bulunmaktadır. Araç sürücüsünün sorumluluğu kusur sorumluluğudur. Ancak araç sahibinin sorumluluğu kusursuz sorumluluk örneğidir.i

• Araç sürücüsünün sorumluluğu Türk Borçları Kanunu madde 49’de yer alan haksız fiil sorumluluğudur. Buna göre Trafik kazasına kusuru ile sebebiyet veren araç sürücüleri hak sahiplerine tazminat ödemekle yükümlüdür.
• 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 85’e göre araç işleteni ve araç işleteni teşebbüsün sahibi araç sürücüsünün kusuru ile trafik kazasına sebebiyet vermesinde sorumlu olacaktır.

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre Güvence Hesabı sigortasız araç ile yapılan trafik kazalarında maddi hasarlar için tazminat ödememektedir. Bu nedenle hak sahipleri sigortasız aracın sürücüsü ve araç sahibine müracaat ederek maddi hasarlar için tazminat isteyebilir.

Sigortasız Araçla Trafik Kazası Tazminat

Sigortasız araçla trafik kazası sonucunda tazminat sorumluluğu ortaya çıkacaktır. Araç sürücüsü ve araç sahibi bütün tazminat türlerinden sorumlu olacaktır. Ancak Güvence Hesabı ise sadece yaralamalı ve ölümlü trafik kazaları için tazminat sorumluluğu bulunmaktadır. Sigortasız aracın trafik kazasına sebebiyet vermesi sonucunda oluşan tazminat türleri şunlardır;

• Maddi tazminat: Hak sahipleri araçta meydana gelen maddi hasar, araçta meydana gelen değer kaybı, ticari araçların kazanç kaybı için maddi tazminat talep edebilir.
• Bedeni hasar tazminatı: Hak sahipleri yaralamalı trafik kazasında sürekli iş göremezlik, geçici iş göremezlik, bakıcı giderleri için maddi tazminat isteyebilir.
• Destekten yoksun kalma tazminatı: Ölümlü trafik kazalarında ölen kişinin yakınları destek yoksun kalma tazminatı talep edebilir.

Trafik Sigortası Olmayan Aracın Kazaya Karışması

Trafik sigortası olmayan aracın trafik kazasına karışması ve kazada kusurlu olması halinde hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminat hakları bulunmaktadır.

• 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre Güvence Hesabı sadece yaralamalı ve ölümlü trafik kazalarında tazminat sorumluluğuna sahiptir. Maddi hasarlı kazalarda Güvence Hesabı’nın sorumluluğu bulunmamaktadır. Ayrıca hak sahipleri manevi tazminat isteyemeyecektir.
• Türk Borçları Kanunu madde 49’a göre araç sürücüsünün meydana gelen maddi hasarlı, yaralamalı ve ölümlü trafik kazalarında tazminat sorumluluğu bulunmaktadır. Ayrıca hak sahipleri araç sürücüsünden manevi tazminat isteyebilir.
• 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 85’e göre araç sahibinin araç sürücünün kusuru nedeni ile maddi hasarlı, yaralamalı ve ölümlü trafik kazalarında tazminat sorumluluğu bulunmaktadır. Ayrıca hak sahipleri araç sahibinden manevi tazminat isteyebilir.

Trafik Kazası Yaptım Karşı Tarafın Sigortası Yok

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre yaşamış olduğunuz trafik kazasında karşı tarafın sigortası yoksa ve karşı taraf kusurlu ise Güvence Hesabına başvuru imkanı oluşmaktadır. Buna göre trafik kazası sonucu meydana gelen bedeni hasar ve destekten yoksun kalma tazminatı için Güvence Hesabına başvurabilirsiniz. Güvence Hesabının tazminat vermemesi veya hiç tazminat vermemesi halinde Sigorta Tahkim Komisyonu veya Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açabilirsiniz. Aynı maddeye göre maddi hasarlar ve manevi tazminat için Güvence Hesabı herhangi bir ödeme yapmamaktadır.

Maddi hasarlar ve manevi tazminat için Türk Borçları Kanunu madde 49’a göre araç sürücüsünden ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 85’e göre araç sahibinden talepte bulunabilirsiniz.

Kaza Yaptım Sigortam Yok Ne Yapmalıyım?

Sigortasız bir şekilde araç kullanmak 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca idari para cezası gerektiren bir fiildir. Kazada aracın sigortasız olması kusurun belirlenmesini etkilememektedir. Dolayısıyla sigortasız araç kusurludur sonucu ortaya çıkmayacaktır. Kazada kusurunuz olmadığı takdirde sigortasız araç kullanmak haricinde hiçbir sorumluluğunuz olmayacaktır. Sizde meydana gelen hasarlar için karşı tarafın sigortası ve araç sürücüsü ve araç sahibine başvurabilirsiniz.

Ancak kazada kusurunuz var ise 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e karşı taraf bedeni hasar ve destekten yoksun kalma tazminatı için Güvence Hesabına başvurabilir. Ayrıca karşı taraf Maddi hasarlar ve manevi tazminat için haksız fiil hükümlerine göre size müracaat edebilir.

Sigortasız Araç Kazası Davası (Ceza – Tazminat)

Sigortasız araç kazası nedeni ile iki çeşit dava bulunmaktadır. Bu davalar ceza ve tazminat davalarıdır.

• Birincisi sigortasız araç kazası ceza davasıdır. Trafik kazasının yaralamalı ve ölümlü olması halinde kusuru bulunan kişiler hakkında adli makamlar ceza davası açmaktadır. Buna göre sigortasız araç kazasında kusuru bulunan kişiler 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu madde 85 (taksirle öldürme) ve madde 89 (taksirle yaralama) suçlarından yargılanmaktadır.
• İkinci dava ise sigortasız araç kazası tazminat davasıdır. Kazada kusuru bulunan araç sürücüsünün sigortası yoksa meydana gelen maddi hasarları ve manevi tazminatı bizzat kendisi ödemelidir. Ayrıca 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre bedeni hasarlar ve destekten yoksun kalma tazminatı için Güvence Hesabı ödeme yapmaktadır. Söz konusu tazminatlar için Sigorta Tahkim Komisyonu’nda ve Asliye Ticaret Mahkemesi’nde tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.

Sigortasız Araçla Trafik Kazasında Güvence Hesabının Sorumluluğu

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14 uyarınca Güvence Hesabı Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği bünyesinde kurulan, amacı kanunlarda yer alan zorunlu sigortalarla ilgili koşulların sağlanması durumunda halinde teminat miktarları kadar hak sahiplerine ödeme yapan kurumdur. Aynı maddeye göre Güvence Hesabı sigortalının tespit edilememesi ve zorunlu sigortası olmayan araçların sebep olduğu kazalarda bedeni hasarlar için ödeme yapmaktadır. Buna göre Güvence Hesabı sürekli iş göremezlik, geçici iş göremezlik, bakıcı giderleri ve destekten yoksun kalma tazminatı ödemektedir.

Dolayısıyla Güvence Hesabı maddi hasarlar için hak sahiplerine herhangi bir ödeme yapmamaktadır. Ayrıca Güvence Hesabı trafik kazası ile ilgili olarak manevi tazminat ödemesi de yapmamaktadır.

Muayenesi ve Trafik Sigortası Olmayan Araçla Trafik Kazası 

Muayenesiz araç 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre yasaktır. Aracın muayenesiz bir şekilde kullanılması idari para cezası gerektiren bir fiildir. Ancak aracın muayenesiz olması trafik kazasında sigorta şirketinde ödeme almak için bir engel teşkil etmemektedir. Ayrıca kusur durumunun belirlenmesinde muayenesiz araç kullanmanın bir etkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle trafik kazasında aracınız muayenesizse ve kusurlu değilseniz karşı taraftan tazminat alma hakkınız bulunmaktadır.

Trafik kazasına karışan karşı taraf aracın sigorta poliçesine göre sigorta şirketinden meydana gelen hasarlar için tazminat talep edebilirsiniz. Ayrıca Türk Borçları Kanunu madde 49’a göre araç sürücüsünden ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 85’e göre araç sahibinden tazminat talep edebilirsiniz.

Sigortasız Araç Kullanma Süresi

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 94/3’e göre sigortacı sigorta sözleşmesini araç satış işleminin kendisine tebliğ edilmesinden itibaren on beş gün içinde feshedebilir. Aynı maddenin 4. fıkrasına göre sigorta sözleşmesi fesih tarihinden itibaren 15 gün süre ile geçerli olacaktır. Dolayısıyla sigortasız araç kullanma süresi 15 gündür.

Ancak Anayasa Mahkemesi 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 94/3 ve 4. Fıkralarının hükümlerini Anayasaya aykırı bularak iptal etti. Yüksek Mahkeme yeni düzenleme yapılması için 9 aylık bir süre verdi. Bu süre içerisinde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 94/3 ve 4. Fıkralarının hükümleri yürürlükte kalmaya devam edecektir. Sonuç olarak 15 günlük sigortasız araç kullanma süresi halen yürürlüktedir.

Sigortasız Araçla Trafik Kazası ve Rücu

Sigortasız araç trafik kazasında rücu, trafik kazası sebebiyle Güvence Hesabının zarar görenlere ödediği tazminatı sorumlu kişilerden geri almasıdır. Güvence Hesabı 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14/2’ye göre yapmış olduğu ödemeleri halefiyet ilkesine göre araç işleteni, araç sürücüsü, sigorta şirketi veya iflas masasına rücu edecektir.  Güvence Hesabı Yönetmeliği, Güvence Hesabının kimlere hangi durumlarda rücu edeceğini hüküm altına almaktadır. Güvence Hesabı Yönetmeliği madde 16’ya göre Güvence Hesabı aşağıdaki durumlarda aşağıdaki kişilere ödemiş olduğu tazminatı rücu edecektir;

• Zorunlu sigortayı yaptırmayan veya yeterli teminat olmadan sigorta yaptıran araç sahipleri,
• Trafik kazasında kusurlu sonradan bulunması halinde sorumlular veya sigorta şirketi
• Zarardan sorumlu kişiler veya sorumlu sigorta şirketi şeklindedir.

Sigortasız Araçla Trafik Kazası Sonrası Sigorta Yaptırma

Sigortasız araçla trafik kazasının ardından zorunlu trafik sigortası yaptırılması mümkündür. Ancak yaptıracağınız sigorta önceden meydana gelen trafik kazaları nedeni ile oluşacak sorumlulukları kapsamayacaktır. Dolayısıyla sigorta şirketi zorunlu trafik sigortası öncesindeki trafik kazaları için karşı tarafa herhangi bir ödeme yapmayacaktır. Ayrıca sigorta şirketi ödeme yapmış olsa bile daha sonra yapacağı inceleme ve denetimler sonucu sigortanın kazadan sonra yapıldığını tespit ederse yapmış olduğu ödemeleri faizi ile birlikte araç sahibinden geri isteyecektir.

Bu nedenlerle kaza sonrasında zorunlu trafik sigortası yaptırmanın pek faydalı bir işlem olmadığı kanaatindeyiz. Sonuç olarak her halükarda araç satın alınması ile birlikte araç sigortasının yaptırılmasının araç sahiplerinin lehine olacağını düşünmekteyiz.

Sigortasız Araçla Trafik Kazası ve Değer Kaybı/Hasar Bedeli Tazminatı

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14/2’ye göre Güvence Hesabı değer kaybı ve hasar bedeli tazminatı ödemesi yapmamaktadır. Değer kaybı ve hasar bedeli tazminatı Türk Borçları Kanunu madde 49 kapsamında haksız fiil sonucu oluşan bir tazminattır. Bu tazminatlar araçta meydana gelen maddi hasar kalemleri içerisinde yer almaktadır. Güvence Hesabı da söz konusu kanun hükmü gereğince sadece bedeni hasarlar için ödeme yapmakta olup maddi hasarlar için karşı tarafa hiçbir ödeme yapmamaktadır.

Sigortasız aracın kusurlu olduğu durumlarda karşı taraf Türk Borçları Kanunu madde 49’a göre araç sürücüsünden ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 85’e göre araç sahibinden değer kaybı ve hasar bedeli tazminatı isteyebilecektir.

Sigortasız Araçla Trafik Kazası Davası Yargıtay Kararları

“Güvence Hesabına başvurunun nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup istenen belgelerin verilmesi ile Güvence Hesabı temerrüde düşürülmüş olur”.

Güvence Hesabının davalı olduğu bir dosyada ilk derece mahkemesi davacı lehine kaza tarihinden itibaren faiz uygulamıştır. Ancak Yargıtay ilk derece mahkemesinin bu kararını hatalı bulmuştur. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi kararında Güvence Hesabı Yönetmeliği madde 15’i gerekçe göstermiştir. Güvence Hesabı Yönetmeliği madde 15’e göre Güvence Hesabına belgelerin verilmesi ile birlikte Güvence Hesabı temerrüde düşürülmüş olacaktır. Dolayısıyla ilk derece mahkemesi kaza tarihinden itibaren değil dava tarihinden itibaren faiz uygulamalıdır.

“Güvence hesabı poliçe limitiyle ve dava tarihinden itibaren yasal faizle sorumludur”

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi,  incelemiş olduğu farklı bir olayda Güvence hesabının sigortasız araç trafik kazasında poliçe limiti ve dava tarihinden itibaren yasal faizle sorumlu olduğuna hükmetmiştir.

Sigortasız Araçla Kaza Yaptım Tazminat Alabilir Miyim?

Sigortasız araçla trafik kazası yapan kişi, sigorta şirketlerinden tazminat talep edemez. Zorunlu trafik sigortası, kazaya karışan araçların üçüncü kişilere verdiği zararları karşılamak için zorunlu tutulmuştur. Sigortasız araçla trafik kazası yapan kişi, kendi kusuruyla kazaya neden olmuşsa, tazminat hakkı bulunmaz ve kazadan kaynaklanan zararları kendi mal varlığıyla karşılamak zorunda kalır. Ancak, kazada kusurlu olmayan taraf sigortasız araçla kaza yapmışsa, karşı tarafın sigortası varsa tazminat talep edebilir. Ayrıca, yaralanmalı veya ölümlü kazalarda kazaya karışan tarafın sigortası yoksa, zararlar Karayolları Trafik Garanti Fonu tarafından karşılanabilir. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2016/3456 E., 2017/4567 K. sayılı kararında, sigortasız araçla kazaya karışan kişinin, üçüncü kişilere karşı sorumluluğunun devam edeceği ve bu durumun tazminat talebini engelleyici nitelikte olduğu belirtilmiştir.

Sigortasız Araç Bağlanır Mı?

Sigortasız araç, Karayolları Trafik Kanunu’nun 2918 sayılı Kanunu’nun 91. maddesi uyarınca trafikten men edilerek bağlanır. Zorunlu trafik sigortası yaptırılmamış araçla trafiğe çıkmak, hem idari para cezası hem de aracın trafikten men edilmesine yol açar. Sigortasız araç tespit edildiğinde, polis tarafından durdurularak araç otoparka çekilir ve trafik sigortası yapılana kadar trafikten men edilir. Araç sahibinin, gerekli sigorta işlemlerini tamamlamadan aracını geri alması mümkün değildir.

Konu hakkında veya harici konularda danışmanlık almak için trafik kazası avukatı ve sigorta avukatı ile iletişime geçebilirsiniz.

Sigortasız Araçla Trafik Kazası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

KAYNAKÇA

https://karararama.yargitay.gov.tr/# Erişim Tarihi: 06.03.2024

https://www.guvencehesabi.org.tr/    Erişim Tarihi: 06.03.2024